Η Ορθοδοξία στην Ωκεανία
11 Αυγούστου 2017
• Νέα Ζηλανδία
Αποσπάσματα από ομιλία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Νέας Ζηλανδίας & Νήσων Ωκεανίας κ. Αμφιλόχιου (Τσούκου)
Αποσπάσματα από ομιλία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Νέας Ζηλανδίας & Νήσων Ωκεανίας κ. Αμφιλόχιου (Τσούκου)
Όλοι οι Ευαγγελιστές, μηδενός εξαιρουμένου, μνημονεύουν στα ιερά συγγράμματά τους το γεγονός της αποκαθηλώσεως του νεκρού επί σκοπώ και για περιορισμένο χρονικό διάστημα Ιησού. Κατά συνέπεια, αναδεικνύουν δυο υπέροχες μορφές, του Ιωσήφ και του Νικοδήμου, ρίχνοντας φως στα φιλάνθρωπα, θεόφιλα και φιλεύσπλαχνά τους έργα ∙ αντίδωρο ευγνωμοσύνης και υποδειγματικής αγάπης –η οποία «ἔξω βάλλει τὸν φόβον» (Ιωάν. 4:18)– προς τον Διδάσκαλο και Θεό τους. Σε μια προσεκτική μελέτη των στίχων που αφιερώνονται στην αποκαθήλωση και στον ενταφιασμό του Κυρίου, παρατηρούμε τον κάθε Ευαγγελιστή να σκιαγραφεί ορισμένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του Ιωσήφ, αποκαλύπτοντας ταυτόχρονα διάφορες πληροφορίες για την κοινωνική και ιδιωτική του ζωή.
Ο Ιωσήφ καταγόταν από την Αριμαθαία, ιουδαϊκή πόλη της περιοχής Εφραίμ (Στέργιου Σάκκου, Ερμηνεία στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο, τ. 3, εκδ.«Χριστιανική Ελπίς», Θεσσαλονίκη 2012, σ. 363). Ήταν πλούσιος σύμφωνα με τον Ματθαίο και πιο συγκεκριμένα «εὐσχήμων βουλευτής» (Μαρκ. 15:42). Το αξίωμα του «βουλευτή» τον κατέτασσε ανάμεσα στα μέλη του Μεγάλου Συνεδρίου των Ιουδαίων, ενώ ο χαρακτηρισμός «εὐσχήμων» φανερώνει άνθρωπο ευλαβή και συνετό. Ο Λουκάς τον ονομάζει άντρα «ἀγαθὸ καὶ δίκαιο» (Λουκ. 23:50), γνωρίσματα που αποδεικνύονται με τη στάση του∙ όταν το Συνέδριο των Ιουδαίων αδίκως καταδίκασε τον Ιησού, «οὗτος οὐκ ἦν συγκατατεθειμένος τῇ βουλῇ καὶ τῇ πράξει αὐτῶν» (Λουκ. 23:51). Ήταν «κεκρυμμένος» μαθητής του Ναζωραίου, σύμφωνα με τον Ιωάννη, «διὰ τὸν φόβον τῶν ᾿Ιουδαίων» (Ιωάν. 19:38). Ο ιερός Χρυσόστομος πιθανολογεί ότι ανήκε στην ομάδα των εβδομήκοντα (Ιωάννου Χρυσοστόμου, Ομιλία ΠΕ, Ε.Π.Ε, τ. 14, εκδ.«Γρηγόριος ο Παλαμάς», Θεσσαλονίκη 1981, σ. 678). Μπορούμε ακόμη να εικάσουμε πως συμπεριλαμβανόταν στους ένθερμους μαθητές, αφού «προσεδέχετο καὶ αὐτὸς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ» (Λουκ. 23:51).
Όσο διαρκούσαν τα πάθη του Σωτήρα, συμπαραστεκόταν διακριτικά στο Διδάσκαλό του με πόνο ψυχής και αγάπη υιική. Κάθε μαστίγωμα που υφίστατο ο Ιησούς έσχιζε την δική του ύπαρξη, το όξος που ποτίσθηκε Αυτός πίκρανε και τα δικά του χείλη. Η συγκίνηση, η ιερή αγανάκτηση που αντάριαζε την ψυχή του εξαιτίας της ανείπωτης αδικίας εις βάρος του πνευματικού του Πατέρα, η θλίψη που τον κυρίευε στη θέα των Παθών, καθώς επίσης τα γεγονότα «τα σημεία» που ακολούθησαν μετά το θάνατο του Αθανάτου οδήγησαν τον Ιωσήφ χωρίς καμία αναστολή, χωρίς καθόλου να λιποψυχήσει, στη γενναία απόφαση∙ «τολμήσας εἰσῆλθε πρὸς Πιλᾶτον καὶ ᾐτήσατο τὸ σῶμα τοῦ Ἰησοῦ»(Μαρκ. 15:43). Εμβαθύνοντας στην κίνησή του, ο Άγιος Χρυσόστομος σχολιάζει:
«Αυτός είναι ο Ιωσήφ ο οποίος προηγουμένως κρυβόταν. Τώρα όμως μετά τον θάνατο του Χριστού έδειξε μεγάλη τόλμη. Διότι ούτε ασήμαντος ήταν, ούτε από εκείνους που μένουν απαρατήρητοι, αλλά ένας από τα μέλη του Συνεδρίου και πολύ επιφανής. Από αυτό μάλιστα φαίνεται καθαρά η ανδρεία του. Διότι καταδίκασε σε θάνατο τον εαυτό του, όταν διακήρυξε την απέχθειά του προς όλους με την συμπάθειά του προς τον Ιησού, και τόλμησε να ζητήσει το σώμα Του, και δεν απομακρύνθηκε παρά μόνον αφού πέτυχε αυτό που ήθελε»
(Ιωάννου Χρυσοστόμου, Ομιλία ΠΗ, Ε.Π.Ε, τ. 12, εκδ. «Γρηγόριος ο Παλαμάς», Θεσσαλονίκη 1981, σ. 353).
Ο Πιλάτος συγκατατίθεται στην παράκλησή του και του χαρίζει αυτό που ποθεί. Κουβαλάει ο Ιωσήφ το πολύπαθο Τίμιο σώμα, προτρέποντας τον Άγιο Επιφάνιο ν’ αναφωνεί:
«Μακαρίζω τα χέρια σου, Ιωσήφ, που υπηρέτησαν και ψηλάφισαν τα θεόσωμα χέρια και πόδια του Ιησού, που έσταζαν ακόμη αίμα. Μακαρίζω τα χέρια σου, που άγγιξαν την αιμορροούσα πλευρά του Θεού πριν από τον πιστό – άπιστο Θωμά που είχε αξιέπαινη περιέργεια. Μακαρίζω το στόμα σου που γέμισε αχόρταγα και ασπάσθηκε το στόμα του Ιησού κι’ από εκεί γέμισε με Άγιο Πνεύμα. Μακαρίζω τα μάτια σου που ενώθηκαν με τα μάτια του Ιησού, και από εκεί πήραν το αληθινό φως. Μακαρίζω το πρόσωπο σου που πλησίασε το πρόσωπο του Θεού. Μακαρίζω τους ώμους σου που σήκωσαν Αυτόν που βαστάζει όλους. Μακαρίζω το κεφάλι σου που το άγγιξε ο Ιησούς, η κεφαλή των πάντων. Μακαρίζω τα χέρια σου στα οποία βάσταξες Αυτόν που βαστάζει τα πάντα. Μακαρίζω τον Ιωσήφ και τον Νικόδημο, γιατί έγιναν Χερουβίμ μπροστά στα Χερουβίμ σηκώνοντας και μεταφέροντας επάνω τους τον Θεό» (Από το Διακόνημα)
Δεν εξαντλείται όμως εδώ η φιλοστοργία του Ιωσήφ. Παραχωρεί τον τάφο, τον δικό του, τον λαξευτό, τον ακατοίκητο, τον καινούριο, στον Ιησού. Τον θάβει με κάθε επισημότητα ακολουθώντας την ιουδαϊκή παράδοση, Τον τυλίγει με καινούρια σινδόνια και Τον αλείφει με πανάκριβα αρώματα που προσέφερε ο Νικόδημος (Ιωάν. 19:39). Το ακατανόητο -και συνάμα θαυμαστό- είναι ότι προβαίνει σε όλες αυτές τις ενέργειες έχοντας τη βεβαιότητα ότι περιθάλπει έναν νεκρό που δεν θα αναστηθεί ∙ τον Διδάσκαλό του, τον οποίο ασφαλώς και αγαπούσε, αλλά Εκείνος τον «εξαπάτησε». Του υποσχέθηκε πως θα αναστηθεί και τώρα κείτεται νεκρός μέσα στα χέρια του, έχοντας υποστεί τον ατιμωτικότερο θάνατο. Νεκρές οι ελπίδες του Ιωσήφ, όπως άλλωστε και των υπολοίπων απογοητευμένων και τρομαγμένων μαθητών. Η υποδειγματική αφοσίωσή του όμως υψώνεται εφάμιλλη με αυτή των γενναίων μυροφόρων. Διακινδυνεύει πλούτη, καριέρα, ίσως και την ίδια του την ζωή για ν’ αποδώσει τιμή λίγης ώρας στο νεκρό Διδάσκαλό του, για να διακονήσει Αυτόν στον οποίο αφιέρωσε όλη τη φλόγα της καρδιάς του. Κι ο Αναστημένος καρδιογνώστης Κύριός του θέλησε, παρόλη την απιστία του, να καταγράψει τέσσερις φορές αυτό το άλμα της αγάπης του Ιωσήφ στο θεόπνευστο βιβλίο Του για να μην λησμονηθεί στους αιώνες.
Μετά την ένδοξη Ανάσταση του Χριστού, ο Άγιος Ιωσήφ «δαπάνησε» το υπόλοιπο της ζωής του, όπως και οι υπόλοιποι μαθητές Του, κηρύττοντας το Ευαγγέλιο στα έθνη. Κατά την παράδοση -χωρίς να είμαστε απόλυτα βέβαιοι- ο Άγιος κατευθύνθηκε προς την Αγγλία, όπου και εργάστηκε ιεραποστολικά μέχρι την ειρηνική του κοίμηση.
Η μνήμη του τιμάται στις 31 Ιουλίου εκάστου έτους και την Κυριακή των Μυροφόρων, δύο εβδομάδες μετά το Πάσχα.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος β΄
Ὀ εὐσχήμων Ἰωσήφ, ἀπὸ τοῦ ξύλου καθελὼν τὸ ἄχραντόν σου σῶμα, σινδόνι καθαρὰ εἰλήσας καὶ ἀρώμασιν, ἐν μνήματι καινῷ, κηδεύσας ἀπέθετο· ἀλλὰ τριήμερος ἀνέστης Κύριε, παρέχων τῷ κόσμῳ τὸ μέγα ἔλεος.
Από το περιστατικό της αποκαθηλώσεως και του ενταφιασμού του Ιησού, η στάση του Ιωσήφ μας οδηγεί σε διδακτικά συμπεράσματα αφορούντα την ιεραποστολή.
Σύμφωνα με τον Ιερό Χρυσόστομο, «Πλούσιος οὐχ ὁ πολλῶν χρημάτων δεόμενος καὶ πολλὰ περιβεβλημένος, ἀλλ’ ὁ μηδενός χρείαν ἔχων» (Βενεδίκτου Ιερομονάχου, Χρυσοστομικόν Ταμείον, εκδ.«Συνοδία Σπυρίδωνος Ιερομανάχου», Άγιον Όρος 2002, σ. 842). Τέτοιος ήταν ο Ιωσήφ∙ διέθετε πλούτη, ήταν όμως απαλλαγμένος από κάθε είδος προσκόλλησης σ’ αυτά. Έτσι, όταν η συνείδησή του κραύγαζε για την κατάφωρη αδικία που υπέστη ο Διδάσκαλός του, φιλόπονος και στοργικός, ενεργούσε διακονικά προς τον Εσταυρωμένο και ας κινδύνευε να στερηθεί τα πλούτη του αποκαλύπτοντας την αφοσίωσή του σ’ Αυτόν. Επιπροσθέτως, ο ιερός πατήρ επισημαίνει: «Πλούσιος εστί ούχ ό πολλά κεκτημένος, αλλ’ ό πολλά διδούς» (Βενεδίκτου Ιερομονάχου, Χρυσοστομικόν Ταμείον, εκδ.«Συνοδία Σπυρίδωνος Ιερομανάχου», Άγιον Όρος 2002, σ. 843)∙ και ο Ιωσήφ πρόσφερε στον Κύριο το σινδόνι , το λαξευτό μνήμα. Ό,τι καλύτερο διέθετε εκείνη τη στιγμή Τού το παραχώρησε. Είναι αλήθεια πως χρειάζονται οι πλούσιοι στον αμπελώνα του ιεραποστολικού αγρού∙ πλούσιοι όμως με ευρύχωρη καρδιά, φιλάνθρωπη και φιλεύσπλαχνη, που αδυνατεί να δικαιολογήσει ή να καμουφλάρει την ανισότητα εις βάρος των ανθρώπων -και κυρίως των μικρών παιδιών- του λεγομένου Τρίτου Κόσμου∙ πλούσιοι με καρδιά του «μοίρασε» κι όχι του «είσπραξε», που ειρηνεύει και ευφραίνεται όταν αναπαύει τον πόνο και την δυστυχία των άλλων.
Ο Ιωσήφ τόλμησε, ρίσκαρε… και πιθανόν να έχασε χρήματα, περιουσία και αξιώματα, αλλά τα αντάλλαξε με την αιωνιότητα… Λέει ο ποιητής (Ανδρέας Κάλβος): «Θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία». Και έχει δίκιο! Παραφράζοντας και εμείς λίγο την φράση αναφωνούμε: Ναι! Ω! Ναι! Θέλει αρετή και τόλμη η εν Χριστώ ελευθερία, η εν Χριστώ ζωή, ο ιεραποστολικός τρόπος ζωής! Ο Ιωσήφ δεν ήταν ελεύθερος όταν σκεφτόταν την περιουσία του, το κοινωνικό του προφίλ και τον κόσμο∙ κινούνταν υπό «τὸν φόβον τῶν ᾿Ιουδαίων». Όταν όμως τόλμησε, ελευθερώθηκε… Είχε αρετή, ήταν αγαθός και δίκαιος. Είχε και τόλμη. Σ’ αυτά υπολειπόμαστε σήμερα εμείς που διακονούμε το έργο της ιεραποστολής. Αρκετοί μεν έχουν τα προσόντα και την αρετή, αλλά δυστυχώς υστερούν σε τόλμη, ανδρεία, πνεύμα θυσίας και χριστιανική λεβεντιά. Άλλοι δε που τολμούν, υστερούν στην αρετή, στην άσκηση και στην εν Χριστώ ζωή.
Ζητώντας τις πρεσβείες του Αγίου Ιωσήφ του από Αριμαθαίας κι έχοντάς τον ως πρότυπό μας, ας καλλιεργήσουμε την αρετή και ας τολμήσουμε για τον Χριστό χωρίς να λησμονούμε ποτέ πως… «θέλει αρετή και τόλμη η ιεραποστολή!»
Αποσπάσματα από την ομιλία του π. Χρυσοστόμου Μαϊδώνη στην Αδελφότητα μας.
«Πεθαίνουν τα παιδιά, τα παιδιά που γνώρισα φέτος του χρόνου δεν θα τα ξαναδώ. Είναι μεγάλη η προβολή της Ορθοδοξίας που έγινε με το ιατρείο »
Δημοσιεύεται παρακάτω ο Ισολογισμός της 31ης Δεκεμβρίου 2016 του φιλανθρωπικού σωματείου μας με την επωνυμία «Αδελφότης Ορθοδόξου Εξωτερικής Ιεραποστολής».
Ακολουθεί ο Ισολογισμός της κοινωφελούς περιουσίας της αείμνηστης Αικατερίνης Πασλάκη-Βυζαρά, την οποία διαχειρίζεται το σωματείο μας ως κεφάλαιο αυτοτελούς διαχείρισης, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Κοινωφελών Περιουσιών.
Το σύμβολο της πίστεώς μας, το απαύγασμα των δογματικών αποφάσεων της πρώτης εν Νικαία Οικουμενικής Συνόδου και της δευτέρας εν Κωνσταντινουπόλει, εύστοχα συνοψίζει τις αρχές του Χριστιανισμού. Στο στίχο που αφιερώνει στην Εκκλησία παροτρύνει όλους εμάς τους ορθοδόξους πολλαπλές φορές να ομολογήσουμε: «Πιστεύω… Εἰς μίαν, ἁγίαν, καθολικὴν καὶ ἀποστολικὴν ἐκκλησίαν». Ο όρος «ἀποστολικὴν» έχει διπλή έννοια. Σημαίνει, αφενός, ότι η Εκκλησία μας είναι η Εκκλησία των Αποστόλων, των μαθητών του Χριστού, οι οποίοι για τρία ολόκληρα χρόνια πορεύτηκαν μαζί Του, ακολούθησαν τον τρόπο της ζωής Του, ψηλάφισαν το θεϊκό Του μεγαλείο μέσα από τα σημεία που επετέλεσε, άκουσαν τη διδασκαλία Του, ελέχθησαν από τις επιπλήξεις Του, βίωσαν το ταπεινωτικό δράμα της Σταύρωσης, την υπέρλογη δόξα της Ανάστασης, τα άρρητα συναισθήματα της Ανάληψής Του και δέχτηκαν την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος την ημέρα της Πεντηκοστής. Αφετέρου, το νόημα του επιθέτου «ἀποστολικὴν» σφραγίζει τον τρόπο λειτουργίας της Εκκλησίας και τον σκοπό της ύπαρξής Της. Είναι η Εκκλησία που «αποστέλλεται», η Εκκλησία που «οδεύει» προς τα Έθνη, για να τα διδάξει, να τα φωτίσει και, τέλος, να τα σώσει… Είναι η Εκκλησία των Αποστόλων που χάραξαν ανεξίτηλα στις καρδιές τους το «καὶ ἔσεσθέ μοι μάρτυρες ἔν τε ῾Ιερουσαλὴμ καὶ ἐν πάσῃ τῇ ᾿Ιουδαίᾳ καὶ Σαμαρείᾳ καὶ ἕως ἐσχάτου τῆς γῆς» (Πραξ. 1,8). Είναι η Εκκλησία των Αποστόλων οι οποίοι, όπως τονίζει ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, «αφού διδάχθηκαν και φωτίσθηκαν, απεστάλησαν γι’ αυτό, για να διδάξουν όπως διδάχθηκαν και να φωτίσουν όπως φωτίσθηκαν, για να κηρύξουν δημόσια όσα συνέβη να ακούσουν στο αυτί, δηλαδή όχι σε επήκοο όλων, για να πουν στο φως, δηλαδή φανερά σε όλους, όσα τους λέχθηκαν στο σκοτάδι» (Βενεδίκτου Ιερομονάχου, Παλαμικόν Ταμείον, εκδ.«Συνοδεία Σπυρίδωνος Ιερομονάχου», Νέα Σκήτη Άγιον Όρος 2007, σ. 157).
«Αποστολική» … και «Ιεραποστολική».
«Απόστολος» … και «Ιεραπόστολος».
Ποια, λοιπόν, η διαφορά ανάμεσα σ’ αυτές τις θεσπέσιες έννοιες;
Καμία!!! Απόστολοι ήταν οι μαθητές του Χριστού, οι άνθρωποι που επέλεξαν -αφού πρώτα εκλήθησαν- να ταυτίσουν τη ζωή τους με τη δική Του βιωτή. Κατά τον Μέγα Βασίλειο, ήταν τα παιδιά Του με τους «Ωραίους Πόδας» ∙ «Παρὰ τούτων τῶν παιδίων, τῶν ἀναγεννηθέντων ὑπὸ Χριστοῦ, δυνατὰ σημεία καὶ τέρατα ἐν τῷ οἰκῳ τοῦ Ἰακώβ ἐπιτελέσθήσεται. Παιδία ἦσαν οἱ Ἀπόστολοι τῇ κακίᾳ νηπιάζοντες» (Βενεδίκτου Ιερομονάχου, Βασιλειανόν Ταμείον, εκδ.«Συνοδεία Σπυρίδωνος Ιερομονάχου», Νέα Σκήτη Άγιον Όρος 1998, σ. 95), που απεστάλησαν να κηρύξουν όχι μόνο με τα λόγια αλλά και με τα έργα τους, όπως χαρακτηριστικά συνεχίζει: «Να εννοήσεις ακόμη ως ακονισμένα βέλη τούς αποστόλους, οι οποίοι στέλλονται δια να σπείρουν το Ευαγγέλιο σε ολόκληρη την οικουμένη, οι οποίοι, επειδή είχαν ακονισθεί, έλαμπαν με τα έργα της δικαιοσύνης, και με λεπτότητα εισέρχονταν στις ψυχές των μαθητών τους∙ αυτά τα βέλη, σταλμένα παντού, προετοίμαζαν τους λαούς να υποταχθούν στο Χριστό» (Μ.Βασιλείου, Εις τον ΜΔ΄ Ψαλμόν, εκδ.«Ε.Π.Ε.», τ. 5, Θεσσαλονίκη 1974, σ. 279).
Ιεραπόστολοι είναι οι εργάτες της Εκκλησίας που στις μέρες μας ακολουθούν το ευλογημένο και θεοχάρακτο διάβα των Αποστόλων, την τεθλιμμένη οδό που βάδισε ο Κύριος και με ακρίβεια περιέγραψε ο κορυφαίος Παύλος: «δοκῶ γὰρ ὅτι ὁ Θεὸς ἡμᾶς τοὺς ἀποστόλους ἐσχάτους ἀπέδειξεν, ὡς ἐπιθανατίους, ὅτι θέατρον ἐγενήθημεν τῷ κόσμῳ, καὶ ἀγγέλοις καὶ ἀνθρώποις. ἡμεῖς μωροὶ διὰ Χριστόν, ὑμεῖς δὲ φρόνιμοι ἐν Χριστῷ· ἡμεῖς ἀσθενεῖς, ὑμεῖς δὲ ἰσχυροί· ὑμεῖς ἔνδοξοι, ἡμεῖς δὲ ἄτιμοι. ἄχρι τῆς ἄρτι ὥρας καὶ πεινῶμεν καὶ διψῶμεν καὶ γυμνητεύομεν καὶ κολαφιζόμεθα καὶ ἀστατοῦμεν καὶ κοπιῶμεν ἐργαζόμενοι ταῖς ἰδίαις χερσί· λοιδορούμενοι εὐλογοῦμεν, διωκόμενοι ἀνεχόμεθα, βλασφημούμενοι παρακαλοῦμεν· ὡς περικαθάρματα τοῦ κόσμου ἐγενήθημεν, πάντων περίψημα ἕως ἄρτι» (Κορ Α΄. 4, 9-13).
Ω, Απόστολοι! Ω, κι εσείς Ιεραπόστολοι, πυρφόροι διάδοχοι και συνεργάτες στο έργο του Θεού, της Θείας Πρόνοιας και της Θείας Οικονομίας! Ω, εσείς οι φωτισμένοι από το Πνεύμα το Άγιο, οι δίαυλοι της μεταδόσεως Του! « Ὑμεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ κόσμου» (Ματθ. 5,14), που εφαρμόζετε τους προτρεπτικούς λόγους του Ιησού «Πορευόμενοι δὲ κηρύσσετε λέγοντες ὅτι ἤγγικεν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν» (Ματθ. 10,7)! Ναι, εσείς που μεταφέρετε τη Βασιλεία των Ουρανών στις εσχατιές της γης, «οι αγράμματοι, οι ιδιώτες και ψαράδες, κλείσατε τα στόματα των φιλοσόφων, σαν να είχατε φτερά, διασχίσατε ολόκληρη την οικουμένη σπέρνοντας το λόγο της ευσεβείας, κάμπτοντας τα εμπόδια, εκριζώνοντας τις παλιές συνήθειες και φυτεύοντας παντού τους νόμους του Χριστού» (Χρυσοστόμου, Εις την Γένεσιν ΚΗ΄, εκδ.«Ε.Π.Ε», τ. 5, Θεσσαλονίκη 1980, σ. 207)! «Ὑμεῖς ἐστε τὸ ἅλας τῆς γῆς» (Ματθ. 5,13), που «ἀσθενοῦντας θεραπεύετε, λεπροὺς καθαρίζετε» (Ματθ. 10,8)∙ με τα σημεία οι Απόστολοι∙ με τα έργα αγάπης οι Ιεραπόστολοι, σε νοσοκομεία και κλινικές τις νόσους του σώματος, δια μέσου των Μυστηρίων τις ασθένειες των παθών. Εσείς οι Απόστολοι, που «νεκροὺς ἐγείρετε» – όπως ο Πέτρος την Ταβιθά – κι εσείς οι ιεραπόστολοι, που τους κατά Χριστόν νεκρούς μέσα στην πίστη ανασταίνετε. Εσείς οι Απόστολοι, που «δαιμόνια ἐκβάλλετε» (Ματθ. 10,8) -όπως ο Πέτρος στις Πράξεις (5, 15-16)– αλλά κι εσείς οι Ιεραπόστολοι, που αγωνίζεστε να απαλλάξετε από το ζυγό της μαγείας την αφρικανική ήπειρο. Απόστολοι και Ιεραπόστολοι, που ενστερνίζεστε τη συμπόνια του Ιησού για τον κόσμο! Πόσο ταιριάζει σε σας το «᾿Ιδὼν δὲ τοὺς ὄχλους ἐσπλαγχνίσθη περὶ αὐτῶν, ὅτι ἦσαν ἐκλελυμένοι καὶ ἐρριμμένοι ὡς πρόβατα μὴ ἔχοντα ποιμένα. τότε λέγει τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ· ὁ μὲν θερισμὸς πολύς, οἱ δὲ ἐργάται ὀλίγοι. δεήθητε οὖν τοῦ κυρίου τοῦ θερισμοῦ ὅπως ἐκβάλῃ ἐργάτας εἰς τὸν θερισμόν αὐτοῦ» (Ματθ. 9, 36-38). Απόστολοι και Ιεραπόστολοι, σεις οι στιγματισθέντες από του «πᾶς γὰρ ὃς ἂν ἐπικαλέσηται τὸ ὄνομα Κυρίου σωθήσεται. πῶς οὖν ἐπικαλέσονται εἰς ὃν οὐκ ἐπίστευσαν; πῶς δὲ πιστεύσουσιν οὗ οὐκ ἤκουσαν; πῶς δὲ ἀκούσουσι χωρὶς κηρύσσοντος; πῶς δὲ κηρύξουσιν ἐὰν μὴ ἀποσταλῶσι;»! Σύσσωμη η ορθοδοξία στέκει ευγνώμονα ενώπιον της διακονίας σας, αναφωνώντας μαζί με τον Παύλο «καθὼς γέγραπται· ὡς ὡραῖοι οἱ πόδες τῶν εὐαγγελιζομένων εἰρήνην, τῶν εὐαγγελιζομένων τὰ ἀγαθά» (Ρωμ. 10,13-15)!
Η Σύναξη των Αγίων Αποστόλων τιμάται 30 Ιουνίου εκάστου έτους.
«Είχαμε πολλά παιδιά που είχε διαγνωστεί ελονοσία πριν 1 χρόνο και ήταν χωρίς θεραπεία όλους αυτούς τους μήνες γιατί δεν μπορούσαν να αγοράσουν φάρμακα».
Αποσπάσματα από την ομιλία του Μητροπολίτη Ειρηνουπόλεως κ. Δημητρίου
«Οι 300 πιστοί που βρήκα στην Τανζανία, σήμερα είναι πάνω από 50.000. Ξέρετε γιατί; Όχι γιατί είμαστε άγιοι και κάνουμε θαύματα, αλλά για την αγάπη»
Τους αγίους Αιμίλιο και Κάστο τους συναντάμε στα μέσα του 3ου αι. μ.Χ. στην Καρχηδόνα, μια σπουδαία πόλη της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας αλλά και της Αφρικανικής Ηπείρου. Δυστυχώς, δε γνωρίζουμε αρκετά βιογραφικά στοιχεία των αγίων. Ωστόσο, θα εκμεταλλευτούμε γι’ αυτή την παρουσίαση όσα σχετικά μάς παραθέτουν οι άγιοι Κυπριανός, επίσκοπος Καρθαγένης, και ο ιερός Αυγουστίνος. Αυτοκράτορας της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας ήταν ο ειδωλολάτρης Δέκιος, εχθρός του Χριστιανισμού και αμείλικτος διώκτης των πιστών. Δεν έχουμε σαφείς πληροφορίες για το αν οι άγιοι Αιμίλιος και Κάστος κατάγονταν από χριστιανικές οικογένειες ή αν ασπάσθηκαν τον χριστιανισμό σε μεγαλύτερη ηλικία.
Στο διωγμό κατά των χριστιανών οι άγιοι βρέθηκαν στο μάτι του κυκλώνα. Το δίλημμά τους τεράστιο: το κόστος, από τη μία, τερατώδες και φρικτό. το μαρτύριο, ο θάνατος δια πυράς, και από την άλλη, υποτιμητικό, δειλό, πνευματικώς άνανδρο να αρνηθούνε την πίστη τους, να σώσουν την επίγεια, περιορισμένη τοπικά και χρονικά ζωή τους και να χάσουν την αιώνια ψυχή τους. Δυστυχώς, αρχικά, επέλεξαν το δεύτερο. Δηλαδή, αρνήθηκαν την πίστη τους μπροστά στη βεβαιότητα της ωμότητας του μαρτυρίου και θυσίασαν στο βωμό προς τιμήν των ειδωλολατρικών θεοτήτων που βρίσκονταν στο Καπιτώλιο. Έγιναν «πεπτωκότες». Σ’ ένα κείμενό του περί των πεπτωκότων, ο άγιος Κυπριανός επίσκοπος Καρχηδόνας αναφέρει:
Όταν ήρθε οικειοθελώς στο Καπιτώλιο, όταν με τη θέλησή του πλησίασε στην υπακοή του σκληρού εγκλήματος, δεν έτρεμε η καρδιά του, δεν έπεσαν κάτω τα χέρια του; Δεν έχασε τις αισθήσεις του, δεν κόλλησε η γλώσσα, δε χάθηκε ο λόγος του; Μπόρεσε να σταθεί εκεί ο δούλος του Θεού και να μιλήσει και να αρνηθεί τον Χριστό, όταν αυτός είχε αποκηρύξει ήδη το διάβολο και τον κόσμο; Εκείνος ο βωμός, τον οποίο πλησίασε, δεν ήταν αφανισμός για κείνον; Δεν όφειλε να τρομάζει και να φύγει από το βωμό του διαβόλου, ο οποίος είχε φανεί να καπνίζει και να αναδίδει βδελυρά, σαν να ήταν κηδεία και ταφή της ζωής του; Γιατί φέρνεις μαζί σου, άθλιε, σφάγιο, για να θυσιάσεις; Ο ίδιος είσαι σφάγιο στους βωμούς· ο ίδιος ήρθες ως θύμα. Εκεί θυσίασες τη σωτηρία σου, την ελπίδα σου· εκεί κατέθεσες την πίστη σου στα νεκρικά πυρά».
(Φωτίου Ιωαννίδη, Κυπριανός Καρχηδόνας De Lapsis οι πεπτωκότες, εκδ.«Πουρναρά», Θεσσαλονίκη 2013, σσ. 55-57)
Συλλογιζόμενοι οι ήρωες της πίστης μας την πτώση τους και το τραγικό για τη σωτηρία τους σφάλμα που επιτέλεσαν, μετανόησαν. Τους έλεγξε η συνείδησή τους καθώς επίσης και το πνεύμα δικαιοσύνης που είχαν, αφού έντονα διακατέχονταν από το συναίσθημα ότι αδίκησαν τον Θεό. Γι’ αυτό και ο ιερός Αυγουστίνος σε μία ομιλία προς τιμήν τους επισημαίνει:
Τους μάρτυρες δεν τους κάνει η τιμωρία ή τα βασανιστήρια που υφίστανται, αλλά η δικαιοσύνη τους. Ο Θεός ευφραίνεται όχι με τους πόνους και τα μαρτύριά μας, αλλά με τη δικαιοσύνη μας. Γι’ αυτό ας μην κοιτάμε το μαρτύριο κάποιου, αλλά το σκοπό του μαρτυρίου. Για παράδειγμα, οι δύο ληστές που σταυρώθηκαν μαζί με τον Κύριο: είχαν την ίδια τιμωρία με εκείνον, αλλά εκείνοι σταυρώθηκαν για τα ανομήματά τους, ενώ Εκείνος για να συγχωρεθούν οι δικές μας αμαρτίες. Επίσης, οι δωρεές του Αγίου Πνεύματος δίνονται από τον Κύριο. Γι’ αυτό όσοι έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους εγκαταλείπονται από το Θεό, όπως ο Πέτρος, που τόλμησε να πει πως θα δώσει την ψυχή του για χάρη του Κυρίου και ο Κύριος τού αποκάλυψε ότι σύντομα θα τον απαρνηθεί τρεις φορές. Έτσι και οι μάρτυρες Κάστος και Αιμίλιος, όσο είχαν μεγάλη εντύπωση για τον εαυτό τους, υφίσταντο ήττες, ενώ ο Θεός τούς βοήθησε, όταν άρχισαν να πολεμούν το διάβολο και ταπεινώθηκαν. Γιατί και η σωτηρία μας στηρίζεται στην ταπείνωση του Κυρίου: δεν θα είχαμε γνωρίσει τη σωτηρία, αν ο Κύριος δεν καταδεχόταν να ταπεινωθεί για χάρη μας. Ας τιμούμε λοιπόν τους μάρτυρες έχοντας ευλάβεια κι όχι με απερισκεψία και επιπολαιότητα, έχοντας σταθερότητα, αλλά όχι πείσμα, με ενότητα και όχι με τη διαίρεση των αιρέσεων. Αν θέλουμε να μιμηθούμε τους μάρτυρες, ας μιμηθούμε τη δικαιοσύνη τους.
(Αυγουστίνου Ιππώνος, Sermo 285, Indie Natali martyrum Casti et Aemilii, PL 38, 1293-1297).
Μετανόησαν ο Κάστος και ο Αιμίλιος και οδηγήθηκαν στο μαρτύριο. Τους συγχώρεσε ο Κύριος και, όπως τονίζει ο άγιος Κυπριανός, «αν και νικήθηκαν στην πρώτη μάχη, αναδείχτηκαν νικητές στη δεύτερη. Αυτοί που υποχώρησαν προηγουμένως μπροστά στις φλόγες, έγιναν ισχυρότεροι από τις φλόγες κι εκείνα, που τους είχαν νικήσει, τώρα τα νίκησαν. Εκείνοι δεν ικέτευαν για οίκτο με δάκρυα, αλλά για τις πληγές του· όχι με θρηνητική φωνή αλλά και με σκισίματα και πόνο του σώματός τους. Αίμα έτρεχε αντί για θρήνους, αίμα έρρεε αντί για δάκρυα από τα μισοκαμμένα σπλάχνα τους» (Φωτίου Ιωαννίδη, Κυπριανός Καρχηδόνας, De Lapsis, οι Πεπτωκότες, εκδ.«Πουρναρά», Θεσσαλονίκη 2013, σσ. 65-67).
Η μνήμη τους τιμάται στις 22 Μαΐου εκάστου έτους.
Με αφορμή την μνήμη των αγίων Αιμιλίου και Κάστου θα εστιάσουμε την προσοχή μας στους αγίους της Αφρικής και στο κατά πόσον η προβολή τους από τους ιεραποστολικώς εργαζομένους αδελφούς στους ομογενείς Aφρικανούς μπορεί να βοηθήσει τους νεοφωτίστους -και όχι μόνο- Xριστιανούς.
Εορτή Αγίου, μίμησις Αγίου. Αξίζει δηλαδή να τιμούμε τους αγίους εντρυφώντας στους πνευματικούς αγώνες του βίου τους θέτοντάς τους ως πρότυπά μας, διότι μας ωθούν στην αγιότητα, όπως τονίζει πολύ χαρακτηριστικά ο ιερός Χρυσόστομος: «ὅταν ἀκούσωμεν τοῦ μέν τήν ὑπομονήν, τοῦ δέ τήν σωφροσύνην, ἑτέρου τό περί τήν φιλοξενίαν ἔτοιμον, καί ἑκάστου τήν πολλήν ἀρετήν, καί ὅπως τούτων ἕκαστος διέλαμψεν καί περιφανέστερος γέγονεν, εἰς ὅμοιον διεγειρόμεθα ζῆλον» (Βενεδίκτου Ιερομονονάχου, Χρυσοστομικόν Ταμείον, εκδ.«Συνοδεία Σπυρίδωνος Ιερομονάχου», Άγιον Όρος 2002, σ. 77).
Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός πως όλοι έχουμε μια ιδιαίτερη αγάπη και αδυναμία στους συντοπίτες μας αγίους ή ακόμα και σ’ αυτούς που με κάποιο τρόπο συνδεόμαστε ξεχωριστά και μοναδικά. Ίσως ξενίζει στα αυτιά μερικών αυτή η επιλογή και η ιδιαίτερη σχέση ενός ανθρώπου με έναν άγιο. Εντούτοις, είναι απολύτως φυσιολογική αφού άγιοι και αγωνιζόμενοι Xριστιανοί είμαστε ζωντανά μέλη του σώματος του Χριστού, της Εκκλησίας. Η δε κοινωνία και η ενότητα μεταξύ θριαμβεύουσας και στρατευομένης Εκκλησίας είναι αδιαμφισβήτητη και άρρηκτη. Μάλιστα, ο ιερός πατήρ υπογραμμίζει για τους αγίους: «Ὧσπερ ἦσαν φιλόθεοι, οὕτω καί φιλόστοργοι μάλιστα πάντων ἀνθρώπων οἱ ἅγιοι» (Βενεδίκτου Ιερομονονάχου, Χρυσοστομικόν Ταμείον, εκδ.«Συνοδεία Σπυρίδωνος Ιερομονάχου», Άγιον Όρος 2002, σ. 79).
Συνεπώς, οφείλουμε να αναδείξουμε τους αφρικανούς αγίους
με απώτερο σκοπό να καταστήσουμε τους άγιους προσιτούς στη ζωή των Aφρικανών αδελφών μας, έτσι ώστε να συνδεθούν με περισσότερη ευκολία και οικειότητα μαζί τους αναγνωρίζοντάς τους ως ένα κομμάτι της πνευματικής τους ιστορίας και καταγωγής. Πάνω απ’ όλα όμως, θα αποκτήσουν τη βεβαιότητα ότι και αυτοί μπορούν, αν φυσικά το θέλουν, ν’ αγγίξουν την αγιότητα άσχετα με το χρώμα του δέρματος, το φύλο και την προέλευση, αφού για τον Θεό -όπως τονίζει ο απόστολος των εθνών- «οὐκ ἔνι ᾿Ιουδαῖος οὐδὲ ῞Ελλην». «Πάντες γὰρ» ἡμεῖς «εἷς» ἐσμέν «ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ» (Γαλ. 3,28).
Την Κυριακή 14 Μαΐου στις 11 π.μ. σας προσκαλούμε σε μια ενημερωτική παρουσίαση για την Ορθόδοξη Ιεραποστολή στην ανατολική Τανζανία. Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ειρηνουπόλεως κ. Δημήτριος θα μας μιλήσει για το έργο της Ορθόδοξης Εκκλησίας τα τελευταία 10 χρόνια στην περιοχή αυτή και την ανταπόκριση των ιθαγενών στο κήρυγμα των ιεραποστόλων μας.
Θα προηγηθεί Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό Τιμίου Προδρόμου επί της οδού Παύλου Μελά. Σας περιμένουμε!
Είναι αδιαμφισβήτητο πως ο καθένας από εμάς, αν βρισκόταν στη συνοδεία του Χριστού, θα φοβόταν και θα δείλιαζε μπροστά στα δυσοίωνα περιστατικά που ακολούθησαν από την είσοδό Του στα Ιεροσόλυμα και έπειτα. Μέχρι τότε ο Ιησούς θεράπευε οποιαδήποτε ασθένεια συναντούσε στο διάβα Του, υπέτασσε τόσο τα στοιχεία της φύσης όσο και τα δαιμόνια, γνώριζε τις σκέψεις των ανθρώπων πριν ακόμη τις εκφράσουν οι ίδιοι και το αποδείκνυε σε κάθε διάλογο που πραγματοποιούσε, νικούσε τον θάνατο με την ίδια ευκολία που επιτελούσε και τα άλλα σημεία Του. Αγία η βιωτή Του, αναμάρτητη και αψεγάδιαστη η διδασκαλία Του, ως Θεός που ήταν. Είχε αποκτήσει στενό και ευρύ κύκλο μαθητών και συνεργατών, όπως επίσης τον θαυμασμό ενός σαγηνεμένου πλήθους που Τον ακολουθούσε και Τον επευφημούσε. Οι Ισραηλίτες πίστευαν πως αυτός ήταν ο Μεσσίας του λαού τους, ο επίγειος βασιλιάς που περίμεναν (ακόμη περιμένουν και θα περιμένουν), ο οποίος θα ελευθέρωνε την πατρίδα τους και θα ασκούσε εξουσία∙ γι’ αυτό, άλλωστε, οι υιοί του Ζεβεδαίου ζήτησαν τόσο ωμά από τον Κύριο πρωτοκαθεδρίες: «δὸς ἡμῖν ἵνα εἷς ἐκ δεξιῶν σου καὶ εἷς ἐξ εὐωνύμων σου καθίσωμεν ἐν τῇ δόξῃ σου» (Μαρκ. 10,37).
Τι περίεργο όμως! Ο Ιησούς εισέρχεται στα Ιεροσόλυμα, όχι πάνω σε άρμα ή βασιλική άμαξα, αλλά ανεβασμένος σε γαϊδουράκι. Δεν φοράει επίσημο ένδυμα ή στρατιωτική στολή, αλλά τα φτωχικά ρούχα της καθημερινότητάς Του. Δεν Τον ακολουθούν οι αξιωματικοί Του με σπαθιά στα χέρια, αλλά οι απλοί μαθητές Του. Δεν καλεί σε επανάσταση, δεν διεκδικεί τον Ναό, ούτε συμμαχεί με τις ιουδαϊκές αρχές – οι πρώτες πολιτικές και στρατιωτικές κινήσεις που θα επιδίωκε ένας διεκδικητής της εξουσίας με απώτερο σκοπό την απελευθέρωση του Ισραήλ -, αλλά διώχνει τους εμπόρους από τον Ναό, θεραπεύει αρρώστους, ομολογεί έμμεσα στους αρχιερείς και γραμματείς πως αυτός είναι ο «Υιός Δαυίδ» και, όταν αισθάνεται ότι η παρουσία Του τους ενοχλεί και τους ελέγχει, «καταλιπὼν αὐτοὺς ἐξῆλθεν ἔξω τῆς πόλεως εἰς Βηθανίαν καὶ ηὐλίσθη ἐκεῖ» (Ματθ. 21,17).
Μετά την απογοήτευση που υπέστησαν οι Ιουδαίοι – οι προσδοκόντες τον Ιησού ως Βασιλιά εγκόσμιο και την βασιλεία Του ως επίγεια – οι διαθέσεις απέναντί Του άρχισαν να γίνονται ολοένα και απειλητικότερες. Οι αρχιερείς, οι γραμματείς και οι πρεσβύτεροι συνωμοτούν εναντίον Του και αποφασίζουν να Τον συλλάβουν (Ματθ. 26,35). Ο Ιούδας Τον παραδίδει για τριάντα αργύρια (Ματθ. 26, 14-16). Ο Ιησούς γεύεται το τελευταίο Του δείπνο προφητεύοντας πως κάποιος από τους μαθητές Του θα Τον προδώσει (Ματθ. 26,17-30). Προλέγει την άρνηση του πρώτου των μαθητών, του Πέτρου. Προσεύχεται συντετριμμένος στη Γεσθημανή ομολογώντας πως «περίλυπός ἐστιν ἡ ψυχή μου ἕως θανάτου»(Ματθ. 26,38). Έπειτα, δέχεται το φίλημα του δόλιου Ιούδα, συλλαμβάνεται από πλήθος ανθρώπων με ξίφη και ρόπαλα, οδηγείται στο Μεγάλο Συνέδριο. Ποιος; Ο αναμενόμενος Μεσσίας, η ελπίδα του Ισραήλ, αυτός στον οποίο είχε στηριχτεί η πίστη για την σωτηρία και την ανάδειξη του έθνους τους! Καταδικάζεται από την ιουδαϊκή εξουσία σε θάνατο και ακολουθούν φτυσίματα και ραπίσματα σε βάρος Του. Τον αρνείται ο μαθητής που θα όφειλε να είναι μπροστάρης και αρχηγός της ομάδας των δώδεκα τώρα που Τον συνέλαβαν ∙ τον αρνείται μπροστά σε γυναίκες και μάλιστα δούλες! Κι όχι για μία, αλλά για δύο φορές και μία τρίτη μπροστά στους παρευρισκομένους… Στην συνέχεια, ο Ιησούς οδηγείται στον Πιλάτο και καταδικάζεται σε σταυρικό θάνατο, αφού ο λαός επιλέγει να ελευθερωθεί ο «επίσημος δέσμιος» – ο Βαραββάς – και να σταυρωθεί ο Αθώος, επιλέγει την αμαρτία από την αρετή. Ο Χριστός εμπαίζεται από τους στρατιώτες, βασανίζεται, εξευτελίζεται και πεθαίνει κρεμασμένος στο σταυρό.
Σ’ εκείνα τα δύσκολα, τα αποκρουστικά, τα δυσβάστακτα τελευταία γεγονότα της ζωής του Χριστού «ἦσαν δὲ ἐκεῖ» –συνοδοιπόροι, συμπαραστάτες- «καὶ γυναῖκες πολλαὶ ἀπὸ μακρόθεν θεωροῦσαι, αἵτινες ἠκολούθησαν τῷ ᾿Ιησοῦ ἀπὸ τῆς Γαλιλαίας διακονοῦσαι αὐτῷ· ἐν αἷς ἦν Μαρία ἡ Μαγδαληνή, καὶ Μαρία ἡ τοῦ ᾿Ιακώβου καὶ ᾿Ιωσῆ μήτηρ, καὶ ἡ μήτηρ τῶν υἱῶν Ζεβεδαίου»(Ματθ. 27,55-56). Ήταν οι Μυροφόρες. «Μυροφόρες -κατά τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά- είναι οι γυναίκες που ακολούθησαν τον Κύριο μαζί με την Μητέρα του, έμειναν μαζί της κατά την ώρα του σωτηριώδους πάθους και φρόντισαν να αλείψουν με μύρα το σώμα του Κυρίου. Όταν δηλαδή ο Ιωσήφ και ο Νικόδημος ζήτησαν και έλαβαν από τον Πιλάτο το δεσποτικό σώμα, το κατέβασαν από τον σταυρό, το περιέβαλαν σε σινδόνια μαζί με εκλεκτά αρώματα, το τοποθέτησαν σε λαξευτό μνημείο και έβαλαν μεγάλη πέτρα επάνω στην θύρα του μνημείου, παρευρίσκονταν θεωρώντας κατά τον ευαγγελιστή Μάρκο η Μαρία η Μαγδαληνή και η άλλη Μαρία που καθόταν απέναντι του τάφου. Με την φράση και η άλλη Μαρία εννοούσε οπωσδήποτε την Θεομήτορα∙ διότι αυτή λεγόταν μητέρα και του Ιακώβου και του Ιωσή, που ήσαν από τον Ιωσήφ τον Μνήστορα. Δεν παρευρισκόταν δε μόνο αυτές παρατηρώντας, όταν ενταφιαζόταν ο Κύριος, αλλά και άλλες γυναίκες». (Βενεδίκτου Ιερομονάχου, Παλαμικόν Ταμείον, εκδ.«Συνοδίας Σπυρίδωνος Ιερομονάχου», Άγιον Όρος 2007, σσ. 646-647).
Δόξα όμως να ’χει ο καλός Θεός, ο πάνσοφος Δημιουργός των πάντων! Το σχέδιο της Θείας Οικονομίας Του υλοποιήθηκε. Ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ, το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, οδηγήθηκε στον θάνατο και τον νίκησε. Αναστήθηκε!!
Αναστήθηκε και φανερώθηκε πρώτα στις Μυροφόρες, σύμφωνα με το Ευαγγέλιο, γιατί αυτές είχαν το θάρρος να επισκεφτούν το μνήμα του:
Εμφανίστηκε στις Μυροφόρες και τις έδωσε την εντολή να μεταδώσουν το μήνυμα της Αναστάσεώς Του στους μαθητές, δηλαδή τους ζήτησε να κάνουν ιεραποστολή στους Αποστόλους:
«Κηρύξατε τοῖς κήρυξιν αὐτοῦ Μαθηταῖς» (Πεντηκοστάριον, εκδ.«Αποστολική Διακονία», Αθήνα 2002, σ. 150) και ακόμη,
«ἀπελθοῦσαι κηρύξατε, τοῖς αὐτοῦ Μαθηταῖς»(Πεντηκοστάριον, εκδ.«Αποστολική Διακονία», Αθήνα 2002, σ. 25),
έτσι ώστε να μετατρέψει την λύπη των μαθητών σε χαρά, όπως όμορφα επισημαίνει ένα τροπάριο της ακολουθίας της Κυριακής των Μυροφόρων∙ «Μαθηταῖς ἀπαγγείλατε∙ τήν κατήφειαν, εἰς χαράν μετατρέψατε» (Πεντηκοστάριον, εκδ.«Αποστολική Διακονία», Αθήνα 2002, σ. 152).
Οι Μυροφόρες, παρ’ όλο που δεν πίστευαν στην Ανάσταση, έμειναν πιστές στον διδάσκαλό τους. Ακόμη και όταν ο Χριστός πέθανε, η καρδιά τους διατηρήθηκε προσκολλημένη σ’ Εκείνον όπως όταν ζούσε, όπως όταν Τον ακολουθούσαν με πόνο ψυχής στο μαρτύριο. Έμειναν πιστές στον Ιησού που τους έταξε αιώνια ζωή και τώρα βρίσκεται στον τάφο. Ώ αφοσίωση! Ώ θείος πόθος! Με κίνδυνο της ζωής τους επισκέπτονται τον τάφο του διδασκάλου για να αλείψουν με μύρα το τίμιο σώμα Του. Τι ανδρεία! Τι γενναιότητα! Τι αγάπη! «Φόβος οὐκ ἔστιν ἐν τῇ ἀγάπῃ, ἀλλ᾿ ἡ τελεία ἀγάπη ἔξω βάλλει τὸν φόβον» (Ιω. Α. 4,18). Πού βρίσκεσαι Σίμων Βαριωνά να δεις το θάρρος που επιδεικνύουν αυτές οι γυναίκες; Πού είσαι Πέτρο που με βεβαιότητα υποστήριζες πως και αν όλοι χάσουν την εμπιστοσύνη τους στον Χριστό η δική σου ποτέ δε θα εκλείψει (Ματθ. 26, 33) και, ακόμα, πως δεν θα Τον αρνηθείς, έστω και αν χρειαστεί να πεθάνεις μαζί Του (Ματθ. 26,35); Πού κρύβεσαι τώρα εσύ που έκλαψες πικρά (Ματθ. 26,75); Γιατί δεν παραστέκεσαι συνοδοιπόρος στο πάθος του Χριστού, κάτω από τον Σταυρό Του και δεν δίνεις το παρόν στον θάνατό Του; Γιατί δεν τρέχεις στο μνήμα Του να βοηθήσεις τις γενναίες Μυροφόρες να κυλίσουν το λίθο; Πού μένετε μαθητές του Χριστού – πλην βεβαίως του Ιωάννη που στεκόταν δίπλα στο σταυρό – αμπαρωμένοι από φόβο, απογοήτευση και απιστία;
Η ανδρεία των Μυροφόρων κάλυψε την δειλία των μαθητών σ’ αυτά τα δύσκολα γεγονότα (Χρυσοστόμου, Εις Ματθαίον, ΕΠΕ, τ.12, σσ. 366-376) και γι’ αυτό τιμήθηκαν από τον Κύριο ∙ πρώτα σ’ αυτές έφτασε το μήνυμα της Αναστάσεως από τον άγγελο, πρώτα σ’ αυτές εμφανίσθηκε ο Ιησούς αναστημένος κι αυτές έλαβαν την πρώτη εντολή μεταδόσεως της χαρμόσυνης αγγελίας της Αναστάσεως του Χριστού. Έγιναν «γυναῖκες εὐαγγελίστριαι» (Πεντηκοστάριον, εκδ.«Αποστολική Διακονία», Αθήνα 2002, σ. 25) κι ευαγγέλισαν τους μετέπειτα ευαγγελιστές του κόσμου∙ «Γυναῖκες μετὰ μύρων θεόφρονες, ὀπίσω σου ἔδραμον, ὃν δὲ ὡς θνητὸν μετὰ δακρύων ἐζήτουν, προσεκύνησαν, χαίρουσαι ζῶντα Θεόν, καὶ Πάσχα τὸ μυστικόν, σοῖς Χριστὲ Μαθηταῖς εὐηγγελίσαντο» (Πεντηκοστάριον, εκδ.«Αποστολική Διακονία», Αθήνα 2002, σ. 143).
Η μνήμη τους τιμάται τη δεύτερη Κυριακή μετά την Ανάσταση εκάστου έτους.
Ἀπολυτίκιον
Ταῖς μυροφόροις γυναιξί, παρὰ τὸ μνῆμα ἐπιστάς, ὁ Ἄγγελος ἐβόα· τὰ μύρα τοῖς θνητοῖς ὑπάρχει ἁρμόδια· Χριστὸς δὲ διαφθορᾶς ἐδείχθη ἀλλότριος· ἀλλὰ κραυγάσατε· Ἀνέστη ὁ Κύριος, παρέχων τῷ κόσμῳ τὸ μέγα ἔλεος.
Χάριτι Θεού το Ιεραποστολικό μας έργο εδώ στη Μαδαγασκάρη συνεχίζεται παρά τις πολλές δυσκολίες και αντιξοότητες, που καθημερινά αντιμετωπίζουμε.
Είναι αλήθεια, ότι η κατάσταση λόγω της οικονομικής κρίσεως, έχει πλέον εξελιχθεί σε πολύ δυσχερή και ο αγώνας εδώ γίνεται υπό πολύ δυσμενείς συνθήκες. Δε χάνουμε όμως ποτέ την ελπίδα.
Το ορφανοτροφείο στην πρωτεύουσα Ανταναναρίβο έχει πλέον τελειώσει. Αναμένεται να στεγάσει πάνω από διακόσια ορφανά παιδιά. Τα έξοδα όμως σίτισης, ιατρικής περίθαλψης, και παροχής παιδείας, αναμένεται να είναι πολύ υψηλά. Αν δε στηρίξουμε το έργο, δυστυχώς η λειτουργία του ορφανοτροφείου θα συνεχίσει να βρίσκεται υπό αναστολή. Παρ’ όλα ταύτα δεν παύει να είναι ένα από τα μεγαλύτερα ορφανοτροφεία στη χώρα, ενώ ακόμα και οι κρατικοί φορείς περιμένουν με αγωνία την υλοποίηση των υποσχέσεων της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας απέναντι στο φτωχό μας λαό, ξέροντας ότι οι διαθέσεις μας απέναντι στο λαό που υπηρετούμε είναι ειλικρινείς και ανιδιοτελείς, σε αντίθεση με τα άλλα δόγματα και ομολογίες.
Η ευαισθησία που έχουμε στα παιδιά της χώρας, και δη τα ορφανά, δεν είναι προϊόν αβασάνιστης σκέψης ή κρίσεως.
Τα παιδιά εδώ, και ειδικά στην επαρχία, καθημερινά πεθαίνουν από ασθένειες οι οποίες συνήθως έχουν άμεση σχέση με την έλλειψη σίτισης ή κακής διατροφής, έλλειψη κατάλληλης ένδυσης και ιατροφαρμακευτικής φροντίδας.
Πρόσφατα, βαπτίσαμε στην επαρχία του Τουλιάρ παιδιά ακρωτηριασμένα από κάποιο αυτοκινητιστικό δυστύχημα, τα οποία δεν έχουν καμία υποστήριξη. Τα παιδιά αυτά, μικρά όντας, σε κάποιο παιχνίδι τους τυχαίνει να βγουν απρόσεκτα στο δρόμο. Πολλές φορές κάποιο διερχόμενο αυτοκίνητο, αφού τα χτυπήσει, τα αφήνει είτε ανάπηρα και ακρωτηριασμένα είτε πολλές φορές, ακόμα και νεκρά.
Στο άρθρο αυτό παραθέτουμε φωτογραφίες από μερικά από αυτά τα παιδιά μας τα οποία πρόσφατα παρακαλούσαν να κάνουμε οτιδήποτε γίνεται για να ανακουφίσουμε λίγο την δυστυχία τους. Σε μια από τις φωτογραφίες που παραθέτουμε θα δείτε ένα παιδί που προχωρά στην κυριολεξία στα τέσσερα χρησιμοποιώντας τα χέρια για πόδια και φορώντας σε αυτά τις παντόφλες αντί στα πέλματά του. Καθώς έφευγα για την Ελλάδα, παρακαλούσε να του φέρω όσο το δυνατόν γρηγορότερα ένα αναπηρικό καροτσάκι.
Στο Ιεραποστολικό κέντρο στο Τουλιάρ έχουμε τρία αδελφάκια τυφλά από κληρονομική ασθένεια. Τα βοηθάμε όσο μπορούμε. Είναι και τα τρία μαθητές σε σχολείο για τυφλά παιδιά. Γυρίζοντας από Ελλάδα περιμένουν να τα βοηθήσω στα δίδακτρα και να τους φέρω τσάντες και τετράδια από την Ελλάδα.
Καθημερινά μας πλησιάζουν γονείς και παιδιά ζητώντας βοήθεια. Ταλαιπωρημένοι και πικραμένοι πατέρες ή μητέρες με ένα από τα παιδιά τους σβησμένο στην αγκαλιά τους είτε από τον πυρετό της ελονοσίας, είτε από τυφοειδή, είτε γιατί το μικρόβιο έχει εισχωρήσει από κάποιο μικρό τραυματισμό και δημιούργησε συρίγγιο, γιατί δεν είχαν λίγο αντισηπτικό ή αντιβίωση. Πολλές φορές στην κλινική στο Τουλιάρ είδα παιδιά να σώζονται από βέβαιο θάνατο. Οι γονείς οι οποίοι είναι κατά 90% άποροι έρχονται και μας ικετεύουν να τους βοηθήσουμε…
Βλέποντας καθημερινά αυτές τις εικόνες, σκέφτομαι πολλές φορές την αγωνία, τον πόνο και την καρτερία αυτών των γονιών. Αυτών των ανθρώπων που περπατούν χιλιόμετρα για να φέρουνε το άρρωστο παιδί στην αγκαλιά τους. Που λιώνουν μέσα στον ήλιο και στον καύσωνα για να σώσουν το μικρό βλασταράκι τους από τα δόντια του χάρου. Αυτά λοιπόν τα χέρια και η ευχή των ανθρώπων, όταν φεύγουν από εμάς, είναι το πολύτιμο πετράδι που έχουμε καλά φυλαγμένο στην καρδιά μας εδώ στην Ιεραποστολή.
Μας λένε λοιπόν φεύγοντας και αγκαλιάζοντάς μας: «Πουθενά αλλού δε μας βοήθησαν. Όλοι μάς ζητούσαν λεφτά και πουθενά θεραπεία. Εσείς και λεφτά δε μας ζητήσατε και στον πόνο μας πονέσατε και στη θλίψη μας κλάψατε μαζί μας. Μα πάνω από όλα σώσατε το παιδί μας.
Tahin’ Zanahary. Ας είστε πάντα σπόρος και ευλογία του Θεού».
Δεν νομίζω να περίμενε κανείς πιο όμορφη ευχή από στόματα μάλιστα πολλές φορές μη πιστών ανθρώπων. Μα ανθρώπων γεμάτων αγάπη, ελπίδα και, πολλές φορές, Θεό.
† Ο Μαδαγασκάρης Ιγνάτιος
Το κύριο χαρακτηριστικό του νερού είναι η ροή κι όταν το νερό ρέει, δύσκολα αναχαιτίζεται. Ακόμη και τα μεγαλύτερα φράγματα που οι άνθρωποι κατασκευάζουν μπορούν να φανούν αδύναμα, για να το σταματήσουν. Στην Παλαιά Διαθήκη, στο Βιβλίο της Γενέσεως, γίνεται αντιληπτό με τον εντονότερο τρόπο τι σημαίνει «κατακλυσμός».
Ωστόσο, το νερό έχει ένα ακόμη χαρακτηριστικό, την ενοποιητική του δύναμη. Θάλασσες, λίμνες και ποταμοί ενώνουν τόπους, επιτρέπουν τη διέλευση, μεταφέρουν γνώσεις και αγαθά, συμβάλλουν στη δημιουργία, στην πρόοδο, στην ενότητα. Ας θυμηθούμε επίσης το Βιβλίο της Γενέσεως, όπου το Πνεύμα του Θεού «ἐπεφέρετο ἐπάνω τοῦ ὕδατος» (Γεν. 1:2) κι έγινε η απαρχή της δημιουργίας του κόσμου.
Τα Θεοφάνεια σημαίνουν τον καιρό του αγιασμού των πάντων, ανθρώπου και κτίσεως, από τη χάρη του ενοποιητικού Πνεύματος. Βιώνοντας αυτήν την αλήθεια οδεύσαμε πριν από λίγες ημέρες και εμείς, οι Oρθόδοξοι της νεοφύτου Εκκλησίας του Κονγκό-Μπραζαβίλ, προς τις όχθες του ποταμού Κονγκό, για να μετάσχουμε στην ευλογία της κτίσεως. Πήγαμε στα νερά του ποταμού, που κατ’ εκείνη την ημέρα ήταν νοερά ο δικός μας ποταμός Ιορδάνης, στον οποίο όλοι αναβαπτισθήκαμε πνευματικά και είδαμε τον Χριστό, το Φως το Αληθινό που φωτίζει και αγιάζει κάθε άνθρωπο που έρχεται στον κόσμο. Ο «βασιλιάς-ποταμός Κονγκό», σύμφωνα με την έκφραση των ντόπιων, γίνεται ο βιβλικός ποταμός Ιορδάνης, που έρχεται ως τον αφρικανικό ισημερινό, καθώς το νερό δεν κάνει διακρίσεις, για να αρδεύσει ζησίδωρα τούτη την ορθόδοξη κοινότητα. Να, λοιπόν, πώς ο Επιφανείς Θεός συνάζει και ενδυναμώνει την Εκκλησία Του!
Βγήκαμε από τον Ναό της Αναστάσεως του Κυρίου, στην πρωτεύουσα της χώρας, έχοντας μεταλάβει του Σώματος και του Αίματος του Δεσπότου Χριστού, για να οδεύσουμε λιτανευτικά προς τις όχθες του δεύτερου μεγαλύτερου ποταμού του κόσμου. Οι λιτανείες των Ορθοδόξων έχουν χαρακτήρα ομολογιακό, μα συνάμα και διδακτικό, πόσο μάλλον για εμάς, εδώ στο Κονγκό-Μπραζαβίλ, αφού η περίοδος που ζούμε – από τότε που θεμελιώθηκε η τοπική Ορθόδοξη Εκκλησία έως σήμερα – θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί και «Αποστολική»! Άλλωστε, κύλισαν μόλις τριάντα δύο χρόνια από τότε. Βιώνουμε έτσι τον δικό μας πρωτοχριστιανικό αιώνα εν έτει 2017, και βρίσκομαστε συμβολικά στο δικό μας «32 μ.Χ.», με ό,τι αυτό σημαίνει εμπράκτως…
Αυτή είναι η δόξα της Εκκλησίας: ο Χριστός και τα φωτοφόρα παιδιά Του, που ομολογούν ακούραστα τον Ιησού Χριστό ως Σωτήρα και Λυτρωτή! Εδώ, οι λιτανείες μας διαφέρουν των αντιστοίχων της ευλογημένης πατρίδος μας, αφού επίσημη θρησκεία δεν υπάρχει. Εδώ, η λιτανεία μας περνά ανάμεσα από συμπολίτες μας, οι οποίοι είτε ασκούν τις παραδοσιακές θρησκευτικές πρακτικές, είτε ασχολούνται με τη μαγεία, είτε ανήκουν σε κάποια άλλη χριστιανική ομολογία, είτε βιώνουν το χάος κάποιας σέκτας (προσωποπαγούς «θρησκευτικής» ομάδος με χριστιανικό επικάλυμμα) πληγωμένοι εξίσου βαθιά από την προκατάληψη. Η λιτανεία των Θεοφανίων είναι μια συλλογική έκφραση της Αλήθειας του Τριαδικού Θεού μέσα σε μια κοινωνία σκλαβωμένη στη δεισιδαιμονία και την ανισότητα, σε μια κοινωνία που οι ευκαιρίες απουσιάζουν, σε μια κοινωνία που το ανθρώπινο πρόσωπο τις περισσότερες φορές χάνει την αξία του.
Ρίψαμε τον Τίμιο Σταυρό στα νερά του ποταμού Κογκό, στα νερά του δικού μας Ιορδάνη. Βλέπουμε και στον ποταμό Κογκό και στον Ιορδάνη πώς η κτίση παίρνει ζωή από τα νερά και πώς αυτά συνάμα ταξιδεύουν. «Τίς Θεὸς μέγας ὡς ὁ Θεὸς ἡμῶν; Σὺ εἶ ὁ Θεὸς ὁ ποιῶν θαυμάσια μόνος», ψάλλαμε κατά την επιστροφή μας στον Καθεδρικό Ναό της πρωτεύουσας. Μας υποσχέθηκε ο Χριστός ότι δεν θα μας αφήσει ορφανούς. Αυτό το βλέπουμε στην πομπή των Θεοφανίων, που κάθε χρόνο μεγαλώνει κι οι αδελφοί – «συνεπιβάτες» μας ολοένα πληθύνονται.
Αναζητούν οι αδελφοί μας το Φως! Κύριε, συνέχισε να μας δωρίζεις το Φως Σου κατακλύζοντας με την ορμή του Παναγίου Πνεύματος τόσο τις ψυχές των γηγενών, για να βιώνουν τις ουράνιες ευλογίες Σου, όσο και των ορθοδόξων Ελλήνων αδελφών μας, ώστε να μην ξεχνούν μέσα στις δίνες της ζωής την προσφορά της έμπρακτης αγάπης για τούτες τις αφρικανικές ψυχές, που μόλις γεύτηκαν τη λυτρωτική δύναμη του προσωπικού τους «Ιορδάνη ποταμού»!
† Ο Μπραζαβίλ Παντελεήμων
Ένα από τα ουσιαστικότερα και δυσκολότερα επιτεύγματα της ιεραποστολικής δραστηριότητας είναι η μεταφορά και μετάδοση των ιερών κειμένων, αλλά και της καθημερινής προσευχητικής πρακτικής της Εκκλησίας, σε γλώσσα εύληπτη και κατανοητή από τους εκάστοτε ευαγγελισθέντες ή διαρκώς αναβαθμιζόμενους ευαγγελικά λαούς.
Η γλώσσα αποτελούσε και αποτελεί το όχημα, μέσω του οποίου η γνώση, η πίστη και η αγάπη για το Δημιουργό και Λυτρωτή Θεό μπορούν να φυτευτούν μέσα στην καρδιά του ανθρώπου, που κλήθηκε από το Άγιο Πνεύμα να γίνει «καινή κτίση».
Είναι δε πάγια τακτική της Ορθοδόξου Αποστολικής Εκκλησίας να απευθύνεται στους εκτός Χριστού διαβιούντες λαούς και να τους προσκαλεί στη ζώσα και σώζουσα πίστη, προσλαμβάνοντας και αξιοποιώντας τα λεκτικά σχήματα και γενικά το γλωσσικό υπόβαθρο των λαών αυτών.
Στην προσπάθειά της αυτή η Εκκλησία έρχεται αντιμέτωπη με πληθώρα προκλήσεων, διλημμάτων και, πολλές φορές, αδιεξόδων. Στην πλειονότητά τους, γλώσσες φτωχές, περιγραφικές, αδύναμες να αποδώσουν νοηματικό πλούτο και βάθος και χωρίς ποικιλία στην έκφραση, καλούνται να γίνουν φορείς του μηνύματος της σωτηρίας και της θέωσης εν Χριστώ Ιησού.
Εκεί εντοπίζεται κυρίως ο αγώνας και η αγωνία κάθε ιεραποστολικού ανοίγματος: Πώς ο ανυπέρβλητος πλούτος της εκκλησιαστικής εμπειρίας θα μπορέσει να γίνει απόκτημα, ήθος και έθος ζωής των «ἐν χώρᾳ μακρᾷ καί ξένῳ τῷ τρόπῳ διαγόντων» παιδιών του Θεού, χωρίς να απολεσθούν ή να προδοθούν τα ουσιώδη γνωρίσματα αυτής της εμπειρίας;
Αν μάλιστα επικεντρώσουμε την προσοχή μας στο χωροχρόνο της αφρικανικής ηπείρου, θα διαπιστώσουμε με οδύνη και οξύ προβληματισμό, ότι, παράλληλα με τη σκοτοδίνη που προκαλεί η πανσπερμία των γλωσσών που ούτως ή άλλως είναι τραγικά φτωχές εκφραστικά, συνυπάρχει ένα ακόμη αδιέξοδο: η επιδερμική έως ανύπαρκτη σχέση των Αφρικανών με το βιβλίο κάθε είδους.
Πώς λοιπόν ο πιστός και βαπτισμένος χριστιανός στην Αφρική θα μυηθεί στα θαυμάσια μυστήρια της Θείας Αποκάλυψης, όταν δεν έχει βιβλία στην γλώσσα του, ή κι αν έχει, δεν διαβάζει; Αν η μόνη ευκαιρία για εκείνον να πιάσει βιβλίο στα χέρια του και να διαβάσει από αυτό είναι η ώρα της θείας λατρείας, τότε ακριβώς θα πρέπει η Εκκλησία να τον βοηθήσει να το κάνει. Προσφέροντάς του τα λατρευτικά κείμενα και αναγνώσματα μεταφρασμένα στην γλώσσα που κατανοεί, τον παρακινεί και τον στηρίζει στο να εισέλθει στο κλίμα του θελήματος του Θεού.
Χώρες με μεγάλο φυσικό πλούτο αλλά ταυτόχρονα υπερβολικά φτωχές. Όχι με την έννοια που ο κόσμος δίνει στην φτώχεια, αλλά με την έννοια την οντολογική και πνευματική. Τόποι με κρυμμένους «θησαυρούς» στα σπλάγχνα τους, αλλά πενόμενοι σε Αλήθεια και επίγνωση.
Εκεί η Εκκλησία καλείται να σκύψει ευλαβικά και με υπομονή και επιμονή να δημιουργήσει ευνοϊκές συνθήκες σποράς του δικού της πολύτιμου και ανεκτίμητου θησαυρού στην άγονη και ακαλλιέργητη αχανή ήπειρο, να την γονιμοποιήσει και να την καταστήσει ικανή να παράγει καρπούς για την αιωνιότητα.
Εδώ ακριβώς είναι που η Αδελφότητα Ορθοδόξου Εξωτερικής Ιεραποστολής στη Θεσσαλονίκη έρχεται, για πολλοστή φορά, να δώσει το «παρών» και να υποστηρίξει δυναμικά το έργο των διακόνων του Ευαγγελίου, χρηματοδοτώντας και κάνοντας πραγματικότητα ένα άπιαστο όνειρο: το “Masomo ya mitume”, την έκδοση των Αποστολικών Αναγνωσμάτων κάθε ημέρας του εκκλησιαστικού έτους, στη γλώσσα των Τανζανών, τα Σουαχίλι, σύμφωνα με την τάξη της Ορθοδόξου λατρευτικής παράδοσης. Έτσι ώστε, κάθε μέρα ένα νέο Αποστολικό Διαμάντι να πλουτίζει την καρδιά και το πνεύμα εκείνων που παροικούν στη χώρα των διαμαντιών. Κάθε μέρα, ένας πνευματικός σπόρος να πέφτει στη γη, έως ότου κάποτε το Πνεύμα τον μεταμορφώσει σε ένα μεγάλο δέντρο, με δυνατά κλαδιά, πλούσιο φύλλωμα και εύχυμους καρπούς, που θα προσφέρει δροσιά, ανάπαυση και τροφή σε πολλούς «κοπιώντας και πεφορτισμένους». Αμήν.
† Ο Μουάνζας Ιερώνυμος
Η μέριμνα για τους φτωχούς είναι αναμφισβήτητα μια από τις κεντρικές ιδέες στη διδασκαλία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Βρίσκεται επανειλημμένα στα ιερά Ευαγγέλια. Πράγματι, είναι τόσο κεντρική που διακήρυξε ότι ταυτίζει τον εαυτό Του με όσους είναι φτωχοί, πεινασμένοι, κοινωνικά και σωματικά μειονεκτικοί.
Σε μια καταπληκτική δήλωση στο Κατά Ματθαίον ευαγγέλιο, ευλογεί αυτούς που ταϊζουν τους φτωχούς χρησιμοποιώντας προσωπικούς όρους: «ἐπείνασα καὶ ἐδώκατέ μοι φαγεῖν, ἐδίψησα καὶ ἐποτίσατέ με» (25:35). Αυτό το είδος της πλήρους ταύτισης του Χριστού με τους φτωχούς είναι μοναδικό μεταξύ των διαφόρων θρησκειών του κόσμου. Είναι λογικό επομένως να συμπεράνουμε ότι κι εμείς, που υποστηρίζουμε ότι ακολουθούμε το Χριστό, έχουμε μια μη διαπραγματεύσιμη υποχρέωση να βοηθήσουμε τους φτωχούς, τους πεινασμένους, τους διψασμένους, τους ξένους – όπου κι αν τους βρούμε!
Η Ορθόδοξη Ιεραποστολή στη Σιέρρα Λεόνε παίρνει πολύ σοβαρά την παραπάνω διδασκαλία του Χριστού. Βρισκόμαστε σε ένα από τα φτωχότερα έθνη του πλανήτη, το οποίο αναρρώνει μετά από ένα μακρύ και βαρβαρικό εμφύλιο πόλεμο, μια θανατηφόρα επιδημία του Έμπολα και καταστροφικές πλημμύρες. Επομένως, η υποχρέωση να ταΐσουμε τους φτωχούς γίνεται επιτακτικό στοιχείο της πρακτικής θεολογίας («ορθοπραξίας») της Ιεραποστολής μας.
Για την υλοποίηση αυτής της Ορθοπραξίας, είμαστε πολύ ευγνώμονες στους φίλους μας στην Ελλάδα και ειδικά την Αδελφότητα Ορθοδόξου Εξωτερικής Ιεραποστολής. Κάθε χρόνο, εδώ και αρκετά έτη, λαμβάνουμε τουλάχιστον ένα εμπορευματοκιβώτιο με τρόφιμα και άλλες προμήθειες. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια της επιδημίας του Έμπολα, λαμβάναμε τουλάχιστον δύο container ετησίως. Πιο συγκεκριμένα, είμαστε ευγνώμονες για τη γενναιόδωρη προσφορά ρυζιού και λαδιού. Το ρύζι αποτελεί βασική καθημερινή τροφή του λαού της Σιέρρα Λεόνε. Αυτές οι απαραίτητες προμήθειες αποτελούν μέρος των διαφόρων επισιτιστικών προγραμμάτων της Ιεραποστολής μας.
Στις παρυφές της πρωτεύουσας Freetown, έχουμε ιδρύσει ένα συγκρότημα πολύπλευρων εγκαταστάσεων – το μεγάλο Ιερό Ναό της Αναστάσεως του Χριστού και του αγίου Μωυσέως του Αιθίοπος (που χρηματοδοτήθηκε από την Αδελφότητα Ορθοδόξου Εξωτερικής Ιεραποστολής), ένα νηπιαγωγείο, ένα δημοτικό σχολείο, μια ιατρική κλινική, ένα μεγάλο χώρο σίτισης, οικήματα για μια κοινότητα αναπήρων, δύο οικίες για τους ιερείς και ξενώνες για τους εργατοϋπαλλήλους και τους εθελοντές επισκέπτες της Ιεραποστολής. Τα σχολεία μας σε αυτό το συγκρότημα έχουν 485 μαθητές και δώδεκα δασκάλους.
Κάθε μέρα τούς προσφέρουμε δωρεάν ένα ζεστό γεύμα. Επιπλέον, σιτίζουμε όλο το προσωπικό του συγκροτήματος. Αυτό σημαίνει ότι κάθε εργάσιμη ημέρα ταΐζουμε ένα δωρεάν μαγειρεμένο γεύμα σε περισσότερους από 500 ανθρώπους. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι πολλά από τα παιδιά που παρακολουθούν το σχολείο μας προέρχονται από ένα περιβάλλον ακραίας φτώχειας. Μάλιστα, κάποια από αυτά έχουν μείνει ορφανά λόγω του Έμπολα. Πριν ξεκινήσουμε αυτό το επισιτιστικό πρόγραμμα τον περασμένο χρόνο, πολλοί από τους μαθητές μας έρχονταν στο σχολείο με άδειο στομάχι και με δυσκολία μπορούσαν να συγκεντρωθούν στο μάθημα. Ήταν μεγάλος αγώνας γι’ αυτά να βρουν ένα ζεστό γεύμα σε εγγυημένα καθημερινή βάση. Αυτή η κατάσταση έχει πλέον αλλάξει. Εμείς εδώ στη Σιέρρα Λεόνε είμαστε πολύ ευγνώμονες στη φιλάγαθη Αδελφότητά σας για αυτή την υπέροχη συνεισφορά σε τρόφιμα –και ειδικά σε ρύζι– για τη σίτιση των πεινασμένων παιδιών του Waterloo.
Κάθε Κυριακή μετά τη Θεία Λειτουργία, προσφέρουμε δωρεάν ένα ζεστό γεύμα σε όλο μας το εκκλησίασμα τόσο στον Καθεδρικό των Αγίων Ελευθερίου και Γεωργίου στη Freetown, όσο και στην εκκλησία μας στο Waterloo. Επιπλέον, διανέμουμε προμήθειες τροφίμων (ειδικά ρύζι, λάδι και ζάχαρη) σε αυτούς που τις έχουν περισσότερο ανάγκη, συμπεριλαμβανόμενων των μελών της κοινότητας των αναπήρων μας στο Waterloo.
Μεταξύ των φτωχών στη Freetown και το Waterloo έχει διαδοθεί η είδηση ότι η Εκκλησία μας προσφέρει δωρεάν γεύματα τις Κυριακές, χωρίς να ζητάει εισφορές ή δεκάτες από κανέναν. Αυτό είναι σχεδόν μοναδικό παράδειγμα σε αυτή τη χώρα. Γι’ αυτό, οι αριθμοί μεγαλώνουν κάθε εβδομάδα.
Θα ήθελα να ευχαριστήσω την ευγενή σας Αδελφότητα, όλους τους εθελοντές που εργάζονται σκληρά για να συγκεντρώσουν τις προμήθειες, να φορτώσουν το container και να ταξιδέψουν όλο αυτό το φαγητό κατά μήκος της Μεσογείου και του Ατλαντικού Ωκεανού, για να διατεθεί στους φτωχούς της Σιέρρα Λεόνε. Σας ευχαριστώ που λειτουργείτε ως ιεραποστολικοί μας συνεργάτες για τη σίτιση των φτωχών και επομένως για τη σίτιση του ίδιου του Χριστού.
Ο Θεός να σας ευλογεί!
✝ π. Θεμιστοκλής Αδαμόπουλος
Freetown, Σιέρρα Λεόνε
Χιλιάδες είναι οι άνθρωποι που έχουν προσβληθεί από τον ιό Έμπολα στη Σιέρα Λεόνε. Λοιμός και λιμός έχει κυριέψει τη χώρα, καθώς οι τιμές των τροφίμων έχουν εκτιναχθεί στα ύψη.
Ανταποκρινόμενη στην επείγουσα έκκληση του Ιεραποστόλου π. Θεμιστοκλή Αδαμόπουλου, ευαισθητοποιημένοι άνθρωποι από την Ελλάδα & το εξωτερικό ενίσχυσαν οικονομικά την προσπάθεια της Αδελφότητάς μας και έκαναν πραγματικότητα άλλη μία αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας στη Σιέρρα Λεόνε.
25 τόνοι αποτελούμενοι από ρύζι, γάλα, λάδι, ζυμαρικά, αλάτι, ρούχα, παιχνίδια και εκκλησιαστικά είδη αγοράστηκαν, συγκεντρώθηκαν και συσκευάστηκαν στην αποθήκη μας στο Φίλυρο.
Συγκινητική ήταν η προσέλευση νέων ανθρώπων, την Κυριακή 19 Οκτωβρίου στο Φίλυρο Θεσσαλονίκης, προκειμένου να βοηθήσουν στη φόρτωση του κοντέινερ, το οποίο αναχώρησε για τη Freetown, την πρωτεύουσα της Σιέρα Λεόνε.
Ευχαριστούμε όλους σας για την άμεση και γρήγορη οικονομική, υλική και πνευματική υποστήριξη για τους πονεμένους αδελφούς μας. Ιδιαιτέρως ευχαριστούμε τους δωρητές μας από τη Φλώρινα και την Αυστραλία για τη μεγάλη συνεισφορά τους.
Αν δεν εμφανιστούν οι υπότιτλοι, ενεργοποιήστε τους χειροκίνητα.
Τον Αύγουστο του 2013, τρία μέλη της Αδελφότητάς μας επισκέφθηκαν τη Σουμάτρα της Ινδονησίας. Εκεί συνάντησαν τον Ινδονήσιο ιεραπόστολο π. Χρυσόστομο Manalu, ο οποίος τους ξενάγησε στους χώρους της ιεραποστολικής αλλά και φιλανθρωπικής παρουσίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας στο νησί.
Απολαύστε τον ιεραποστολικό ζήλο αλλά και τις πρωτοχριστιανικές εμπειρίες της ορθόδοξης κοινότητας στο Medan. Αυτό το Πάσχα, ας τους έχουμε στις προσευχές μας!
Ευχόμαστε σε όλους καλή Ανάσταση, γεμάτη με το φως του Χριστού!
Αν θέλετε, μπορείτε να απενεργοποιήσετε τους υπότιτλους.
Δείτε στο παρακάτω βίντεο μια παρουσίαση για την κατάσταση στην οποία ζουν χιλιάδες μικρά παιδιά της κατώτερης κοινωνικής τάξης άστεγα στους δρόμους της Καλκούτας. 150 από αυτά είχαν την ευλογία να αγκαλιαστούν από τα ορφανοτροφεία της Ορθόδοξης Εκκλησίας και να σωθούν έτσι από την πείνα, τις ασθένειες, την αμάθεια, την εκμετάλλευση και την πορνεία. Βοηθήστε, ώστε να συνεχιστεί το έργο των ορφανοτροφείων μας.
Το βίντεο προέρχεται από το 17ο Συνέδριο Εξωτερικής Ιεραποστολής του Πανελλήνιου Χριστιανικού Ομίλου Εξωτερικής Ιεραποστολής.
Ήλθεν η ώρα του «πορευθέντες»
Φίλοι μαθηταί του Χριστού μας
Εις πάσαν χώραν τρέξατε πάντες
Είναι επιταγή του καιρού μας.
Σας αναμένουν φυλαί και γλώσσαι
με αγάπην, χαράν, προσδοκίαν
πορευθέντες παντού μεταδώστε
Χριστόν και Ορθοδοξίαν.
Πριν σαράντα τέσσερα χρόνια διακονούσα ταπεινά με τη χάρη του Θεού την Ορθόδοξη Ιεραποστολή στο Ζαΐρ, το σημερινό Κονγκό της κεντρικής Αφρικής. Ένα πρόσωπο του κλιμακίου μας τραγουδούσε με τα παιδιά του κατηχητικού κύκλου κάποια χριστιανικά τραγούδια προερχόμενα από το χώρο των ρωμαιοκαθολικών. Δεν είναι σωστό, είπα, εμείς οι Ορθόδοξοι να λέμε αυτά τα τραγούδια. Ζήτησα τη βοήθεια του Θεού και συνέθεσα αυτό τον ύμνο που είναι σύντομος, αλλά έχει βαθιά νοήματα.
Στην πρώτη στροφή αναφέρεται η λέξη Ορθοδοξία που περιέχει την αληθινή πίστη που μας παρέδωσε ο Χριστός διά των αγίων Αποστόλων και των αγίων Πατέρων και την οποία ως Ιεραπόστολοι καλούμεθα να διδάξουμε και να μεταδώσουμε σε εκείνους που την αγνοούν. Είναι η αληθινή πίστη που στερεώθηκε με τις οικουμενικές και τοπικές συνόδους και τα συγγράμματα των Αγίων Πατέρων. Είναι η γλυκιά και μοναδική ελπίδα στους δύσκολους καιρούς που περνάει η ανθρωπότητα. Ο Χριστός είπε στους Αποστόλους του και το λέει και σε εμάς, που ακολουθούμε τα βήματά τους, να πορευθούμε σε όλα τα έθνη και να καλέσουμε στο βάπτισμα της Ορθοδοξίας όσους θα πιστέψουν.
Μια ματιά στον κόσμο μάς πείθει ότι οι χώρες είναι λευκές και έτοιμες για θερισμό. Πολλοί που από άγνοια ακολούθησαν το δρόμο των αιρέσεων, μόλις γνωρίσουν την Ορθοδοξία, σαγηνεύονται και χωρίς δυσκολία έρχονται, για να λάβουν το αληθινό βάπτισμα. «Γιατί ήλθατε τόσο αργά;» μας λένε. Και τους απαντάμε ότι ο τουρκικός ζυγός ήταν τόσο βαρύς που το μόνο, που μπορούσαμε να κάνουμε για τετρακόσια χρόνια, ήταν να αγωνιστούμε να αποφύγουμε τον εξισλαμισμό και να σταθούμε στα πόδια μας ως Ορθόδοξοι. Με αληθινή αγάπη και χαρά, πιστεύοντας ότι στην Ορθοδοξία θα βρουν τον αληθινό παράδεισο, σας περιμένουν, φίλοι, μαθητές του Χριστού μας, φυλές και γλώσσες. Λευκοί και μαύροι, κίτρινοι και ερυθρόδερμοι. Όλοι είναι παιδιά του αληθινού Θεού και δικαιούνται να τύχουν της εν Χριστώ Σωτηρίας. Πορευθέντες λοιπόν μεταδώσατε σε όλους, όσοι το επιθυμούν, το Χριστό και την Ορθοδοξία. Αμήν.
†Ο Νέας Ζηλανδίας Αμφιλόχιος
Μετά τις θαυμαστές επεμβάσεις του Κυρίου στην ιεραποστολική προσπάθεια της Τόνγκας με το κτίσιμο του παρεκκλησίου των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, της οικίας των ιεραποστόλων και του μεγαλοπρεπούς Ιερού Ναού του Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου, που τελειώνει σε κανένα μήνα, ήλθε και η σειρά της Σαμόας.
Ωραίο νησιωτικό κράτος, λουσμένο στο πράσινο και στολισμένο με τα χαμόγελα των ευγενών και φιλόξενων κατοίκων του. Στην προηγούμενη επίσκεψή μας γνωριστήκαμε με τον καλοκάγαθο πάστορα Πέπε. Στην τωρινή μας συνάντηση τον είδαμε λυπημένο και ανήμπορο να περπατήσει από άγνωστη αρρώστια στο πόδι του. Έτσι όλα όσα είχαμε σχεδιάσει και προγραμματίσει για το ξεκίνημα της Ορθοδοξίας έπεφταν στο κενό. Όμως επάνω από τον Πέπε και από κάθε ανθρώπινο παράγοντα είναι ο Κύριός μας, που εξαπέστειλε τους Αποστόλους του και εξαποστέλλει και εμάς τους ταπεινούς στο κήρυγμα του Ευαγγελίου Του λέγοντας: «Καὶ ἰδοὺ ἐγὼ μεθ’ ὑμῶν εἰμι πάσας τὰς ἡμέρας…». Να είστε βέβαιοι ότι θα είμαι κοντά σας σε κάθε σας ανάγκη και δυσκολία για πάντα.
Σταυρώσαμε το πόδι του Πέπε με το τεμάχιο του τιμίου ξύλου, που έχει ο αγιορείτης αδελφός Σάββας, με το λείψανο του Αγίου Αποστόλου Βαρνάβα και τις εικόνες της Θεοτόκου, του Ευαγγελιστού Ιωάννου του Θεολόγου και άλλων αγίων, λέγοντας τα τροπάριά τους. Την άλλη ημέρα ξανάρθε ο Πέπε λέγοντάς μας ότι δεν πονάει πια, και κατεβαίνοντας τα σκαλοπάτια της αυλής τρέχοντας. Είχε γίνει θαύμα που τον εντυπωσίασε και τον έφερε πιο κοντά στην αληθινή πίστη, την Ορθόδοξη. Αυτή ήταν η πρώτη επέμβαση του αναστάντος Σωτήρα μας στα ιεραποστολικά δρώμενα της Σαμόας.
Αυτό μας έδωσε πίστη και θάρρος να ατενίσουμε και στον άγνωστο ορίζοντα της εξευρέσεως του οικοπέδου για κτίσιμο εκκλησίας του Ηγαπημένου Μαθητού του Κυρίου.
Είπαμε να αλλάξουμε ξενοδοχείο, για να είμαστε πιο κοντά στη θάλασσα για λόγους ευεξίας και υγείας. Εκεί γνωριστήκαμε με ένα ανδρόγυνο από την Αυστραλία. Σαμουέζος ο σύζυγος και Ελληνίδα από μητέρα η γυναίκα του. Τους εμπιστευθήκαμε το πρόβλημά μας, ότι δηλαδή δεν είχαμε οικόπεδο για κτίσιμο της εκκλησίας. Ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί και πιστοί και ενάρετοι άνθρωποι μας είπαν: Όσα χρήματα κερδίσαμε για είκοσι χρόνια τα είχαμε για να αγοράσουμε ένα οικόπεδο και να κτίσουμε, όποτε μπορέσουμε, ένα σπίτι. Τώρα όμως μόλις αγοράσουμε το οικόπεδο, θα σας το προσφέρουμε υπό μορφήν δανείου να κτιστεί η εκκλησία και να έχουμε κι εμείς ως Ορθόδοξοι την εκκλησία μας. Έβαλαν δικηγόρο να μιλήσει με τον ιδιοκτήτη, ο οποίος τούς παραχωρεί το οικόπεδο έναντι εκατόν είκοσι χιλιάδων δολλαρίων Σαμόας, ποσό που ήταν αδύνατο για μας να το προσεγγίσουμε. Έτσι με τα χρήματα που έχουμε, γύρω στις πενήντα χιλιάδες, ελπίζουμε ότι θα μπορέσουμε να κτίσουμε την εκκλησία.
Αυτή είναι η δεύτερη ολοφάνερη επέμβαση του Κυρίου μας, ο οποίος θέλει όλοι οι άνθρωποι να σωθούν και να γίνουν ποίμνιο της Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας Του.
Να είναι δοξασμένο το όνομά Του και του Αγίου Αποστόλου Του Ιωάννου του Θεολόγου, που είναι πάντα κοντά μας, όπως το κατάλαβα και τη φορά αυτή, που το πρώτο βράδυ, που ήλθαμε στη Σαμόα, βρέθηκα στον ύπνο μου στην Πάτμο, κοντά στο Γέροντα Αμφιλόχιο, που ιδιαίτερα αγαπούσε τον Ηγαπημένο Μαθητή του Κυρίου.
Έχει πίκρες και στενοχώριες η Ιεραποστολή, αλλά έχει και τέτοιες ευλογίες και χαρές, που μόνο ουράνιες μπορούν να χαρακτηριστούν. Και είναι αυτές που δίνουν το κουράγιο στους Ιεραποστόλους να επιμένουν και να νικούν με τη βοήθεια του Αρχηγού της Σωτηρίας και Νικητή του θανάτου, Κυρίου μας Ιησού Χριστού, στον Οποίον ανήκει η δόξα, η τιμή και η προσκύνηση σε όλους τους αιώνες. Αμήν.
†Ο Νέας Ζηλανδίας Αμφιλόχιος
Κυκλοφόρησε το καλοκαιρινό τεύχος του περιοδικού μας «Εξωτερική Ιεραποστολή» με νέα και ανταποκρίσεις από 4 ηπείρους και 13 ιεραποστολικά κλιμάκια.
Αυτά και άλλα πολλά στο τεύχος που έχετε στα χέρια σας. Ξεφυλλίστε το, διαβάστε το, μοιραστείτε το.
Φίλοι και φίλες της Ιεραποστολής,
Χαίρετε εν Κυρίω πάντοτε.
Έχουν περάσει είκοσι χρόνια από τότε που ο Πανάγαθος Θεός με οδήγησε στην Ιεραποστολή. Tο 1996, ήρθε στην Ελλάδα ο μακαριστός Μητροπολίτης Καμπάλας και πάσης Ουγκάντας κυρός Θεόδωρος Nankyama, βαριά άρρωστος. Όταν πήγα να τον δω, με παρακάλεσε να κατέβω μαζί του στην Ουγκάντα, για να βοηθήσω την Εξωτερική Ιεραποστολή. Τα έχασα πραγματικά, διότι ο κυρός Θεόδωρος ήταν για μένα τα πάντα. Με είχε μαζέψει από ένα κεντρικό δρόμο της Καμπάλας, όπου γύριζα σαν αδέσποτο σκυλί και με φρόντισε για τα πάντα. «Τι να κάνω τώρα που είναι άρρωστος; σκέφτηκα. Θα πάω για λίγο και μόλις γίνει καλά, ξαναέρχομαι στην Ελλάδα».
Δυστυχώς, ο κυρός Θεόδωρος δεν έγινε καλά, αλλά κοιμήθηκε εν Κυρίω. Στην κηδεία του είδα κάτι που με συγκλόνισε. Ήταν τα παιδιά τα ορφανά, φτωχά και αδέσποτα, που ο Δεσπότης είχε μαζέψει κοντά του. Όλα είχαν μία ερώτηση: «Ποιος θα μας αναλάβει από εδώ και πέρα;». Τότε άκουσα μια φωνή μέσα μου, που έλεγε, «εγώ»· και πράγματι εκείνη τη μέρα αποφάσισα να μείνω κοντά σ’ αυτά τα παιδιά.
Το ίδιο έτος, 1997, ο νέος Μητροπολίτης της Καμπάλας και πάσης Ουγκάντας κ. Ιωνάς με διόρισε εφημέριο στην ιστορική ενορία της Μεταμόρφωσης στο χωριό Degeya. Ιστορική ενορία, επειδή αυτή υπήρξε η πρώτη ενορία των ντόπιων Αφρικανών της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Το πρώτο μου γράμμα το έγραψα στον Παναγιώτη Παπαδημητρακόπουλο – αιωνία η μνήμη του! Σε λίγες μέρες είχα λάβει ένα σημαντικό χρηματικό ποσό για το ορφανοτροφείο. Από τότε μέχρι και σήμερα η Αδελφότητα δεν έχει φύγει από το πλευρό μου. Πολλές φορές μάς έχει βοηθήσει στα συσσίτια, στην ανοικοδόμηση δύο δημοτικών σχολείων στην περιοχή και στην εκπαιδευτική υιοθεσία. Δύο παιδιά έχουν σπουδάσει μέχρι το Πανεπιστήμιο, κτίσαμε ένα κέντρο υγείας στη μνήμη του αοίδιμου Παναγιώτη, αποκτήσαμε ένα μύλο, ένα τρακτέρ, και η εκκλησία των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης ολοκληρώνεται. Σας είμαστε πολύ ευγνώμονες!
Δεκαπέντε παιδιά από το ορφανοτροφείο έχουν χειροτονηθεί ιερείς με επικεφαλής τον πατέρα Παύλο Nzalambi, το νέο αρχιερατικό επίτροπο της Μητρόπολης Καμπάλας και πάσης Ουγκάντας, και τον ιερομόναχο πατέρα Πρόδρομο, ηγούμενο του πρώτου ανδρικού μοναστηριού της Ουγκάντας. Έξι κορίτσια από το ορφανοτροφείο έχουν γίνει παπαδιές. Τρία κορίτσια έχουν γίνει μοναχές με επικεφαλής την αδελφή Μαρία, ηγουμένη του πρώτου γυναικείου μοναστηριού της Οσίας Μαρίας. Σε λίγες εβδομάδες, αναχωρούν για τη Ρόδο άλλα τρία κορίτσια, για να δοκιμαστούν σε ένα γυναικείο μοναστήρι και να προετοιμαστούν για την ίδρυση δεύτερου γυναικείου μοναστηριού. Πολλοί καθηγητές, δάσκαλοι, νοσοκόμες, γιατροί, δικηγόροι, αστυνομικοί, κατηχητές και κατηχήτριες…
Συνεχίζουμε να περιμένουμε το υστέρημά σας, για να κρατήσουμε, όσο μπορούμε, ανοιχτά τα κέντρα της προσφοράς.
Ευχόμαστε πάσα παρά του Κυρίου χάρη και ευλογία και καλή ιεραποστολική χρόνια.
π. Ιωάννης Kibuuka