Λίγες μόλις δεκαετίες πίσω, ο πολύς Jean Paul Sartre, βουτηγμένος στη λανθάνουσα εντός του παράδοση της Δύσης αναφώνησε: «l’enfer, c’est les autres» (ο άλλος είναι η κόλαση μου). Ο κάθε άλλος. Ο γνωστός και άγνωστος. Το πρόσωπο του κάθε ανθρώπου που θα έρθει σε επαφή μαζί μου. Στη διαδικασία του σχετισμου κάτι μου κλέβει, χρόνο, χώρο, διάθεση, ακόμα και σ’ αυτή την τάση να κερδίσω και να εξουσιασω τα πάντα αυτός ο «άλλος» με την ίδια ελεύθερη βούληση με τη δική μου, με ανακόπτει.
Από τότε, λοιπόν, η φράση αυτή, ως λάβαρο κάλυψε από κάτω της κάθε ιδέα η οποία θέλει τον άνθρωπο απλώς ατομική ύπαρξη. Δίχως άνοιγμα του «εγώ» στον άγνωστο «άλλον». Διότι ήταν όντως η κόλαση.
Σε όποιον όμως, έστω και φευγαλέα, μύρισε το λιβάνι της Ορθοδοξίας, σε όποιον γεύτηκε πρόσφορο ζυμωτό και κόλλυβο από το Ψυχοσάββατο, σε όποιον είδε τον ορθόδοξο λαό να ζει την Εκκλησία όπως ζει το σπίτι του, δεν μπορεί παρά να του είναι άγνωστη η ιδέα αυτή. Για εμάς, ο άλλος δεν μπορεί παρά να είναι η Εδέμ, ο παράδεισος. Η ευκαιρία της θέωσης. Κι αν είναι δύσκολη η σχέση μαζί του, τότε χαράς ευαγγέλια. Η θέωση αυτή θα αποκτήσει και μαρτυρικό χαρακτήρα.
Μη σας φαίνεται όλο αυτό ως απλή θεωρία. Είναι πίστη βιωμένη. Προσωπικώς έζησα την απόγνωση του ενός, του ατόμου. Μόνος στα ξένα, δίχως να μιλά κανείς μια γλώσσα που να καταλαβαίνεις. Ο μόνος με άλλο χρώμα και εμφάνιση. Ο μόνος με άλλη πίστη. Εκεί, όμως, που δεν είχα τίποτα παρά μόνο ένα βιβλιαράκι με την Παράκληση των Αγίων Αναργύρων, εκεί μου φανερώθηκε ο παράδεισος του Άλλου. Της άγνωστης εικόνας Θεού. Ο άνθρωπος που δεν μπορεί να μιλήσει μαζί σου και όμως μοιράζεται το ψωμί του. Το παιδί που θα σου σφίξει τα γόνατα με την αγκαλιά του. Τα μάτια που δακρύζουν στη θέα του νερού. Οι αδελφοί μου οι άγνωστοι από την Ελλάδα που προσέφεραν τόσα, ώστε να δημιουργούμε το Ναό της Αγίας Τριάδος σε τόπο που μόνο κατ’ οίκον εκκλησίες υπήρχαν. Στα πρόσωπα που είπαν το «ναι» στο αίτημα βοηθείας μου και αυτή τη στιγμή σε όλη την επικράτεια της Νοτίου Μαδαγασκάρης μοιράζονται εξήντα τόνοι ρύζι και καθημερινώς τριάντα τόνοι νερό σε περιοχές επί τριετία και πλέον άνυδρες. Στους πατέρες, μητέρες και λαϊκούς που μνημονεύουν στο κομποσχοίνι τους τα άρρωστα παιδιά μου στα νοσοκομεία της φρίκης. Σ’ εσάς που μου δείχνετε καθημερινά ότι ο παράδεισος δεν κρύβεται πίσω από τα σύννεφα πάρα πίσω από τα πρόσωπά σας.
Ένα ευχαριστώ, μια ευχή και μια βόλτα στον παράδεισο της ψυχής σας.
Ένας ευγνώμων άνθρωπος,
† O Τολιάρας και Νοτίου Μαδαγασκάρης Πρόδρομος
