Άγιος Βονιφάτιος: Ο επανευαγγελισμός της νεοειδωλολατρικής Ευρώπης

Ο Άγιος Βονιφάτιος -κατά κόσμον Winfrith-, ο ιεραπόστολος της Γερμανίας, γεννήθηκε το 675 ή το 673 μ.Χ. ¹ στο Devon της Αγγλίας. Ο πατέρας του ήταν Άγγλος ευγενής και η μητέρα του Κέλτικης καταγωγής ². Την χριστιανική του παιδεία την έλαβε από ένα μοναστήρι στο Έξεστερ. Η απόφαση των γονέων του, να συνδεθεί ο μικρός Winfrith με μοναστήρι, μας οδηγεί στο ασφαλές συμπέρασμα ότι ήταν άνθρωποι ευλαβείς. Η μοναστική βιωτή είλκυσε την ψυχή του Αγίου και θέλησε να την γευτεί, παρόλο που ο πατέρας του επιθυμούσε να συνεχίσει την εμπορική και επαγγελματική του δραστηριότητα.

Έτσι, ύστερα από αναζήτηση, αρχικά βρήκε το μοναστήρι που τον ανέπαυε και έπειτα έμαθε άπταιστα τα λατινικά και την ελληνική γλώσσα ³. Άξιο αναφοράς είναι ότι ο Winfrith διακατεχόταν από ακράδαντο πόθο για αποστολικό τρόπο ζωής και ευαγγελισμό των ειδωλολατρικών γειτονικών εθνών. Αυτός ήταν ο λόγος που, μαζί με την πνευματική προετοιμασία, φρόντισε να εμπλουτίσει τις γνώσεις του μαθαίνοντας τις γλώσσες των γύρω λαών. Στο μοναστήρι Nursling, στην ευρύτερη περιοχή του Wessex, ασκήθηκε, εντρύφησε στην μοναχική ζωή, σπούδασε τα πνευματικά γυμνάσια που την χαρακτηρίζουν και αναδείχτηκε «πρύτανής» της. Η φήμη του έγινε ευρέως γνωστή και η προσωπικότητά του κοινώς αποδεκτή ⁴.

Η καρδιά του όμως χτυπούσε ιεραποστολικά ⁵. Παρόλο που εκλέχτηκε ηγούμενος του μοναστηριού, μετά την κοίμηση του γέροντά του, απέρριψε την τιμητική θέση ⁶. Αποφάσισε να επισκεφτεί τον Πάπα Ρώμης ⁷-τότε το πατριαρχείο της Ρώμης ήταν αδελφή ορθόδοξη εκκλησία, όχι όπως σήμερα αιρετική-και να ζητήσει την ευλογία του, ώστε να κινηθεί ιεραποστολικά σε παγανιστικούς τόπους ⁸. Ο πάπας Γρηγόριος Β΄, αφού πρώτα δοκίμασε την πίστη του και βεβαιώθηκε για τις αγνές και ευαγγελικές προθέσεις του, τον ονόμασε Βονιφάτιο και του έδωσε την ευχή να υλοποιήσει τους κρύφιους και θεοδίδακτους πόθους της καρδιάς του.

Μάιος, 719 μ.Χ.
Πρώτος σταθμός του, η Θουριγγία (περιοχή στα ανατολικά του Ρήνου). Έπειτα, αφού εκδιώχθηκε από εκεί, πορεύθηκε προς την Φραγκονία και στη συνέχεια έφτασε στο Φρίσλαντ (σημερινή ολλανδική επαρχία). Στον τόπο αυτό εργάσθηκε ιεραποστολικά για 3 χρόνια, μέχρι και το 722 ⁹. Ακόμη, ίδρυσε και οργάνωσε μια επαρχιακή εκκλησία ως βάση στην Ουτρέχτη (Ολλανδική επαρχία στην περιοχή της Δυτικής Φρισίας). Επίσης, επισκέφτηκε την Έσση (γερμανική επαρχία).

722 μ.Χ.
Μετά την πρώτη του περιοδεία, αναγνωριστική θα την αποκαλούσαμε, γύρισε στη Ρώμη με σκοπό να ενημερώσει το Πάπα για τον φωτισμό των Γερμανών. Στη συνάντησή τους συνέβη κάτι αναπάντεχο. Ο Πάπας χειροτόνησε τον Άγιο Βονιφάτιο επίσκοπο σε ολόκληρη την Γερμανία (ανατολικά του Ρήνου) ¹⁰. Έτσι, με σύμμαχο την αρχιεροσύνη του και τις συστατικές επιστολές που συνέταξε ο ίδιος ο ποντίφικας, επέστρεψε στην Έσση για να συνεχίσει το έργο του ¹¹. Εκεί, χάριτι Θεού -όπως άλλωστε πραγματοποιούνται όλα τα σημεία- ο Βονιφάτιος επιτέλεσε ένα σπουδαίο θαύμα που απέδειξε στους γηγενείς κατοίκους της περιοχής πως ο Θεός των Χριστιανών, ο Ιησούς Χριστός, είναι ο μόνος αληθινός και ισχυρός. Μετά από το καθοριστικό αυτό θαυμαστό γεγονός για την ιστορία της Χριστιανοσύνης στην Ευρώπη, πλήθος κόσμου ασπάσθηκε την πίστη του Βονιφατίου, γκρέμισε παγανιστικούς ναούς και βαφτίσθηκε κατά χιλιάδες ¹².

Στη συνέχεια συναντάμε τον Άγιο στη Θουριγγία, εργαζόμενο για τη σπορά του λόγου του Θεού, έχοντας από την μία να αντιμετωπίσει την άγνοια των παγανιστών και από την άλλη την εχθρότητα των «αδελφών» επισκόπων της περιοχής. Παρ’ όλες τις δυσκολίες ένθεν κακείθεν, από το 725 και έπειτα, το έργο του έδωσε ευωδιαστούς ανοιξιάτικους καρπούς. Επιτελούνταν ομαδικές βαπτίσεις, χτίζονταν ναοί και μοναστήρια. Ωστόσο, καθοριστικό για την οργάνωση της τοπικής εκκλησίας της Γερμανίας και των γειτονικών όμορων χωρών ήταν το έτος 732. Ο Πάπας Ρώμης Γρηγόριος ο Γ΄ έδωσε το αξίωμα του Αρχιεπισκόπου στον Άγιο Βονιφάτιο και, μαζί με αυτό, την δυνατότητα να χειροτονεί επισκόπους ¹³. Από τότε και στο εξής, ο φωτιστής της Γερμανίας σχεδίασε και ολοκλήρωσε, από τα θεμέλια μέχρι και τον τελευταίο όροφο, την «οικοδομή» της εκκλησίας σε ένα μεγάλο μέρος της σημερινής Ευρώπης. Για 25 ολόκληρα χρόνια χειροτονούσε επισκόπους, κατηχούσε, έχτιζε ναούς και μοναστήρια σε χώρες όπως η Γερμανία, η Ολλανδία, η Αγγλία και άλλες.

Το διαμάντι, όμως, της θυσιαστικής του διακονίας δεν ήταν άλλο από την μοναστική κοινότητα στη Fulda, που ίδρυσε και κατεύθυνε πνευματικά. Το κοινόβιο αυτό αποτελούνταν από τετρακόσιους και πλέον μοναχούς, από τους οποίους αρκετοί διακονούσαν και στο ιεραποστολικό έργο ¹⁴. Χαρακτηριστικό της σπουδαιότητας και της προσφοράς τής εν λόγω κοινότητας ήταν ότι υπαγόταν απευθείας στην δικαιοδοσία του Πάπα. Ήταν -θα λέγαμε με εκκλησιαστική ορολογία- σταυροπηγιακή μονή.

Ο Άγιος Βονιφάτιος λειτουργούσε ιεραποστολικά ως το τέλος της ζωής του. Δεν εφησύχασε τη συνείδησή του από το τεράστιο επίτευγμα που δωρεά Θεού επιτέλεσε. Με νεανικό σφρίγος καρδιάς, παρόλα τα 77 του χρόνια, κατευθύνθηκε προς τους παγανιστές Φριζιανούς (Friesland) δίνοντας τον εαυτό του εύχρηστο μέσο στο Λόγο του Θεού για την κατάκτηση του τοπικού λαού. Άρχισε το κήρυγμα, ο σπόρος έπεφτε και βλάσταινε στις καρδιές των πρώην ειδωλολατρών. Το τέλος, όμως, ήρθε αναπάντεχα. Άδοξα για τον κόσμο, ένδοξα μπροστά στα μάτια του Θεού. Στις 5 Ιουνίου του 754, ο Μέγας αυτός Απόστολος κάλεσε τους νεοφώτιστους να εορτάσουν όλοι μαζί την Πεντηκοστή. Το πρωί, ενώ ο Άγιος περίμενε την έλευση των προσκεκλημένων του, μια γειτονική φυλή παγανιστών Φριζιανών του επιτέθηκαν, τόσο σ’ αυτόν όσο και στη συνοδεία του -περίπου 50 άτομα-, και τους οδήγησαν στο μαρτύριο ¹⁵. Στη θέα του υψωμένου εναντίον του ξίφους, ο Άγιος σήκωσε το Ευαγγέλιο ψηλά και το τοποθέτησε στο κεφάλι του, θέλοντας να δείξει πως αυτό ήταν η υψίστη αρχή της ζωής του, ο λόγος της ανθρώπινης πορείας του. Τον θανάτωσαν σχίζοντας πρώτα το Ευαγγέλιο και στη συνέχεια την τιμία κάρα του ¹⁶∙ το Ευαγγέλιο ήταν όχι μόνο ο λόγος της επίγειας ζωής, αλλά και του επιγείου θανάτου του, που του εξασφάλισε την αιώνια ζωή. Μάλιστα, ακόμα και το μαρτύριο του Αγίου λειτούργησε ιεραποστολικά, αφού η σκληρή και ειδωλολατρική φυλή που τον δολοφόνησε, στράφηκε αμέσως μετά στο Χριστό ¹⁷.

Ο Επανευαγγελισμός της Ευρώπης του 21ου αιώνα

Με αφορμή τον συγκλονιστικό και ταυτόχρονα διδακτικό βίο του Αγίου Βονιφατίου, αναδύεται ενδόμυχα ένα ερώτημα. Είναι δυνατόν να επανευαγγελιστεί η «χριστιανική» Ευρώπη; Και αν ναι, με ποιον τρόπο;

Στην Ευρώπη του 21ου αιώνα, το χρήμα και η ηδονή έχουν αντικαταστήσει τον Θεό. Αυτά επιδιώκουμε στην πλειοψηφία μας, αυτά ποθούμε, γι’ αυτά ζούμε, αυτά αγαπάμε πρώτα, αγνοώντας την βασικότερη εντολή του Θεανθρώπου∙ «ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς διανοίας σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς ἰσχύος σου. αὕτη πρώτη ἐντολή»(Μαρκ. 12,30). Μετατρέψαμε, δυστυχώς, τα εργαλεία προς εξυπηρέτηση των ανθρώπινων αναγκών σε σκληρούς δυνάστες της ζωής μας, ξεχνώντας πως «τὸ σάββατον διὰ τὸν ἄνθρωπον ἐγένετο, οὐχ ὁ ἄνθρωπος διὰ τὸ σάββατον» (Μαρκ. 2,27).

Η απόρριψη του Θεού και η προώθηση της Νεοειδωλοατρίας από τους ανθρώπους που δεν πιστεύουν στην ύπαρξη του Θεού και ο Νεονικολαϊτισμός στη νοοτροπία εκείνων που αποδέχονται -στα λόγια μόνο- την ύπαρξη του Θεού μαστίζουν την γηραιά ήπειρο. Οι πρώτοι κάνουν Θεό τα πάθη τους, θυμίζοντάς μας τη λατρεία των αρχαίων Θεών του Ολύμπου. Είσαι πολεμοχαρής, έχεις Θεό σου τον Άρη∙ είσαι φιλήδονος και επιρρεπής, προσκυνάς την Αφροδίτη και τον Δία. Οι δεύτεροι από την άλλη, χρησιμοποιώντας θρησκευτικό επικάλυμμα αμνηστεύουμε τα πάθη μας. Ερμηνεύουμε το Ευαγγέλιο κατά το δοκούν με μοναδικό σκοπό να επιτελέσουμε την αμαρτία. Ξεγελάμε τον ίδιο μας το εαυτό, ίσως και τους άλλους ανθρώπους, αλλά ουσιαστικά τον εαυτό μας αδικούμε διότι ο δίκαιος Κριτής και Παντογνώστης Κύριος γνωρίζει την αλήθεια και απεχθάνεται την υποκρισία. Σίγουρα όλοι ακούσαμε τα φοβερά εκείνα «Ουαί» κατά των υποκριτών. Στην ουσία, βγάλαμε τον Θεό από τη ζωή μας, οδεύοντας προς πάσα αμαρτία, όπως χαρακτηριστικά είπε ο Ντοστογέφσκι «Χωρίς Θεό όλα επιτρέπονται».

Και τώρα το ερώτημα: Ποιοι είναι η τρόποι του επαναευαγγελισμού της Ηπείρου μας; Ένας είναι ο ουσιαστικός και πολλοί οι πρακτικοί.

Ο ουσιαστικός είναι η επιδίωξη της Αγιότητας∙ όχι των άλλων, των γεροντάδων μας, των κατηχητών μας, των ιερέων ή των επισκόπων μας, αλλά του εαυτού μας. Με αυτόν οφείλουμε να ασχοληθούμε, αυτόν πρέπει να αλλάξουμε. Αυτό, φυσικά, μπορεί να επιτευχθεί μόνο αν προσεγγίσουμε, αν ταυτιστούμε με τον Θεό, την Πηγή της αγιότητας. Ακούμε κατά καιρούς πόσο μεγάλο πλήθος κόσμου ωφελήθηκε από αυτούς τους μεγάλους νεοφανείς αγίους της Εκκλησίας μας, τους αγίους … Παΐσιο, Πορφύριο, Ιάκωβο, Γεώργιο (Καρσλίδη) και άλλους. Πόσο, άραγε, πιο όμορφος και απαλλαγμένος από την αμαρτία θα ήταν ο κόσμος αν σε κάθε χωριό ή τετράγωνο πόλεως είχαμε ένα τέτοιον Άγιο;

Ας δούμε όμως και μερικούς πρακτικούς -κατά την άποψή μας- τρόπους, σχετικούς με την ιεραποστολική δράση του Αγίου Βονιφατίου.

• Δημιουργία πολλών επισκοπών, όπως έκανε ο Άγιος Βονιφάτιος.
• Δημιουργία δραστήριων ενοριών, αποτελούμενων από εφημερίους με ιεραποστολικό φρόνημα, έχοντας την πεποίθηση ότι αυτοί, σε αντίθεση με τους αιρετικούς που υπάρχουν στις ευρωπαϊκές χώρες, είναι οι μόνοι που έχουν την αλήθεια και οφείλουν να την μοιραστούν, να την διαδώσουν.
• Δημιουργία και ανάδειξη των ήδη υπαρχουσών μοναστικών κοινοτήτων, ακολουθώντας το παράδειγμα του Αγίου και των μαθητών του που είχαν ιδρύσει πληθώρα από αυτά.

Έτσι θα μπορέσει η Εκκλησία να λειτουργήσει –ας μας επιτραπεί η έκφραση- ως εργοστάσιο Αγίων. Και όταν κάποιος γίνει Άγιος, δεν μπορεί παρά να ζει ιεραποστολικά. Τι σημαίνει αυτό; Πως και σε απόμερη και κακοτράχαλη σπηλιά να κρυφθεί, αν θέλει ο Κύριος θα τον αναδείξει, όπως συνέβη με πολλούς. Αλλά και να μη συμβεί κάτι τέτοιο, η προσευχή του δικαίου είναι κραυγή στα «αυτιά του Θεού» -ας θυμηθούμε την απάντησή Του στην μεγάλης ψυχικής έντασης προσευχή του Μωυσή «Τι βοάς προς με;» (Έξοδ. 14,15). Είναι κραυγή που λειτουργεί ευεργετικά στις ψυχές των ανθρώπων, σπάει τα σκληρά και τραχιά από διαφόρων ειδών αμαρτίες τοιχώματα της καρδιάς. Ξαναβάζει σε λειτουργία, κάνει restart και format μαζί, την πνευματική προοπτική του καθενός, αφού είτε το θέλουμε είτε όχι ό άνθρωπος φτιάχτηκε για να επικοινωνεί με τον Θεό, να ζει παράδεισο εδώ και στον ουρανό.

Ας μην επιτρέψουμε στο ποτάμι της ανηθικότητας και της ισοπέδωσης κάθε ηθικής αξίας που υπάρχει στην Ευρώπη σήμερα να μας παρασύρει μαζί του. Ας μην ξεχνάμε πως υπάρχουν πνευματικές οάσεις, όπως μοναστήρια και χριστιανικές κινήσεις, προπάντων πνευματικοί πατέρες που λειτουργούν ως βράχοι ακλόνητοι μέσα σε αυτό τον ορμητικό χείμαρρο. Και φυσικά, ας μην απελπιζόμαστε, αφού με το βίο και το θαυμαστό έργο του Αγίου Βονιφατίου, του Ιεραποστόλου της Ευρώπης, ο Κύριος μάς έδειξε για ακόμη μια φορά πως μπορεί, αν Εκείνος θέλει, ο Ιορδάνης να στραφεί εις τα οπίσω.

Η μνήμη του Αγίου Βονιφατίου τιμάται στις 5 Ιουνίου εκάστου έτους.

1. Νέος Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Εκδόσεις Ίνδικτος
2. http://orthpedia.de/index.php/Bonifatius_von_Fulda (π.Ανδρέας Φίλιπς, Ορθόδοξη Χριστιανική Γραφή)
3. http://orthpedia.de/index.php/Bonifatius_von_Fulda (π.Ανδρέας Φίλιπς, Ορθόδοξη Χριστιανική Γραφή)
4. Νέος Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Εκδόσεις Ίνδικτος
5. Βασιλείου Στεφανίδη, Εκκλησιαστική Ιστορία, εκδ.«Παπαδημητρίου», Αθήνα 1998, σ. 270
6. Νέος Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Εκδόσεις Ίνδικτος
7. Κωνσταντίνου Γιαννακόπουλου, Μεσαιωνικός Δυτικός Πολιτισμός και οι κόσμοι του Βυζαντίου και του Ισλάμ, εκδ.«Κυρομάνος», Θεσσαλονίκη 1993, σ. 103
8. Βασιλείου Στεφανίδη, Εκκλησιαστική Ιστορία, εκδ.«Παπαδημητρίου», Αθήνα 1998, σ. 270
9. http://orthpedia.de/index.php/Bonifatius_von_Fulda (π.Ανδρέας Φίλιπς, Ορθόδοξη Χριστιανική Γραφή)
10. Βασιλείου Στεφανίδη, Εκκλησιαστική Ιστορία, εκδ.«Παπαδημητρίου», Αθήνα 1998, σ. 270
11. Νέος Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Εκδόσεις Ίνδικτος
12. http://orthpedia.de/index.php/Bonifatius_von_Fulda (π.Ανδρέας Φίλιπς, Ορθόδοξη Χριστιανική Γραφή)
13. Βασιλείου Στεφανίδη, Εκκλησιαστική Ιστορία, εκδ.«Παπαδημητρίου», Αθήνα 1998, σ. 270
14. http://orthpedia.de/index.php/Bonifatius_von_Fulda (π.Ανδρέας Φίλιπς, Ορθόδοξη Χριστιανική Γραφή)
15. http://orthpedia.de/index.php/Bonifatius_von_Fulda (π.Ανδρέας Φίλιπς, Ορθόδοξη Χριστιανική Γραφή)
16. Νέος Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Εκδόσεις Ίνδικτος
17. http://orthpedia.de/index.php/Bonifatius_von_Fulda (π.Ανδρέας Φίλιπς, Ορθόδοξη Χριστιανική Γραφή)