Ο Ιωάννης γεννήθηκε τον Αύγουστο του 1797 στην επαρχία Ιρκούτσκ (Σιβηρία) από φτωχούς γονείς, τον Ευσέβιο και την Θέκλα. Όταν ήταν μικρό παιδί ακόμα, στην ηλικία των πέντε ετών, κοιμήθηκε ο πατέρας του και την ανατροφή του ανέλαβε ο θείος του, ιερομόναχος Δαυίδ, ο οποίος τον έστειλε στο θεολογικό σεμινάριο της επαρχίας Ιρκούτσκ. Το 1817, σε ηλικία είκοσι ετών, νυμφεύθηκε την Αικατερίνη και στην συνέχεια – τον ίδιο χρόνο – χειροτονήθηκε διάκονος. Με αυτόν τον βαθμό της ιεροσύνης υπηρέτησε την Εκκλησία του Χριστού για τέσσερα συναπτά έτη, στο τέλος των οποίων τελέστηκε η εις πρεσβύτερον χειροτονία του.

Ορόσημο στη ζωή του Αγίου Ιννοκεντίου υπήρξε η στιγμή που η ιερά σύνοδος της εκκλησίας της Ρωσίας αναζήτησε εθελοντές ιερείς με σκοπό τον φωτισμό της Αλάσκας και των νησιών που την περιέβαλαν. Την ιερή αυτή πρόσκληση μόνο μια καρδιά που χόρευε στον ρυθμό της Θείας Αγάπης μπορούσε να την αποδεχτεί. Μια καρδιά σαν του Ιωάννη.Και η οικογένεια; Τι θα απογίνονταν η γυναίκα του, το παιδί του, η χήρα μητέρα του;

Εδώ ακριβώς βρίσκεται το μεγαλείο του ανθρώπου. Ο Ιωάννης δεν διανοήθηκε να εγκαταλείψει τους οικείους του. Κατάφερε,όμως, να μετατρέψει το προσωπικό του ιδεώδες σε οικογενειακό. Κατόρθωσε να μεταγγίσει τη φλόγα της καρδιάς του, στις καρδιές των δικών του και να θεωρήσουν όλοι, τελικά, την υπόθεση της ιεραποστολής, την υπόθεση του Θεού, οικογενειακή τους υπόθεση. Έτσι, τον Μάιο του 1823, με  ομόφρονες συνοδοιπόρους τα μέλη της οικογένειας του-την γυναίκα του, τον γιο του, τον αδελφό του και την μητέρα του-αναχώρησε μέσω Σιβηρίας για την Αλάσκα, ένα ταξίδι που διήρκησε περισσότερο από ένα χρόνο.

Στην Αλάσκα ο Ιωάννης ανακάλυψε «ψήγματα» χριστιανών, βαπτισμένων μεν, αλλά εγκαταλελειμμένων για δεκαετίες από την επίσημη εκκλησία. Αμέσως, άρχισε την ιεραποστολική του δράση αξιοποιώντας ένα ερειπωμένο εκκλησάκι. Ανοικοδόμησε ναούς, δημιούργησε υπηρεσίες της ιεραποστολής, νοσοκομεία και σχολεία. Έμαθε την γλώσσα των Αλεούτιων και επιχείρησε μεταφράσεις λειτουργικών κειμένων και περικοπών της Αγίας Γραφής. Έπειτα, ως άλλος Κύριλλος, συνέταξε την πρώτη γραμματική και το αλεουτιανό αλφάβητο. Εκπόνησε μελέτες για την φυσιογνωμία της περιοχής και των ντόπιων κατοίκων των νήσων Ουναλάσκα, ως πολύτιμο εγχειρίδιο αναγνώρισης και κατανόησής τους από τους διαδόχους του.

Ποιούς τόπους και τί είδους μέσα όμως χρησιμοποίησε ο Άγιος, για να πραγματοποιήσει την ιεραποστολική του δραστηριότητα;

Με έλκηθρα που σέρνονταν από σκυλιά, καγιάκ, αλλά και περπατώντας, πορεύθηκε στον παγωμένο τόπο, περιοδεύοντας από χωριό σε χωριό και από νησί σε νησί, για να ζεστάνει και να φωτίσει τις κρύες και σκοτεινές από την ειδωλολατρίακαρδιές των ανθρώπων. Ούτε ένας ιθαγενής δεν παρέμεινε στην πλάνη της ειδωλολατρίας μετά από δέκα χρόνια διακονίας του πρεσβυτέρου Ιωάννη. Παρ’ όλο που οι οικογενειακές του υποχρεώσεις αυξάνονταν, διότι είχε αποκτήσει επτά τέκνα, συνέχισε απρόσκοπτα την διακονία του. Μάλιστα, μετέφερε το ευαγγέλιο και σ’ ένα απομακρυσμένο νησί που κατοικείτο από ινδιάνους. Πέντε χρόνια χρειάστηκε να τους εκχριστιανίσει, αλλά με την Χάρη του Θεού και την υπομονή τουυλοποίησε τον στόχο του.

Η επιτυχημένη, καρποφόρα και συνεχώς αυξανόμενη ιεραποστολική του προσπάθειατον ανάγκασε να επιστρέψει προσωρινά στην Ρωσία αναζητώντας συνεργάτες. Στην Μόσχα αντιμετώπισε μία απρόσμενη και δυσάρεστη δοκιμασία, τόσο γι’ αυτόν όσο και για το έργο του. Η πρεσβυτέρα Αικατερίνη αναπαύτηκε, αφήνοντάς τον χήρο με επτά παιδιά. Δεν εγκατέλειψε όμως το έργο του. Δεν δίστασε ν’ ακουμπήσει στο Θείο έλεος τον εαυτό του και την οικογένειά του. Υπάκουσε στην προτροπή του μητροπολίτη Μόσχας Αγίου Φιλαρέτου και εκάρη μοναχός με το όνομα Ιννοκέντιος. Αμέσως, μετά την κουρά του, εξελέγη επίσκοπος από την ιερά σύνοδο και του ανατέθηκε η πνευματική φροντίδα ολόκληρης της ιεραποστολής στην Αμερική! Επέστρεψε στην Αλάσκα, ως επίσκοπος πλέον και συνέχισε με αμείωτο ρυθμό να αναλώνεται στο έργο της καλλιέργειας των ψυχών στον αγρό της παγωμένης ηπείρου. Ο απολογισμός του έργου του ξεπέρασε κάθε προσδοκία. Έκτισε 9 ναούς, 37 οίκους προσευχής και απέκτησε ποίμνιο που υπερέβαινε τους 15.000 πιστούς.

Στα εβδομήντα του χρόνια ο Άγιος Ιννοκέντιος, παρ’ όλα τα προβλήματα υγείας που τον βασάνιζαν και ενώ σκεφτόταν να συνεχίσει την ιεραποστολική του προσπάθεια αποσυρόμενος σε μοναστήρι, ώστε να προσφέρει με την προσευχή του μέχρι την κοίμησή του, εξελέγη μητροπολίτης Μόσχας. Δέκα ολόκληρα χρόνια -μέχρι την οσία κοίμησή του- ως μητροπολίτης Μόσχας θυσιάστηκε με τον ίδιο συστηματικό και απαράμιλλο ζήλο για σπουδαία εκκλησιαστικά ζητήματα, όπως την λειτουργία ευαγών εκκλησιαστικών ιδρυμάτων, την μόρφωση των ιερέων, την υποστήριξη της εξωτερικής ιεραποστολή και πλήθος άλλων.

Έγγαμος ιεραπόστολος;

Μελετώντας τον βίο του Αγίου Ιννοκεντίου, ψηλαφώντας τον φλογερό ιεραποστολικό του πόθο και το θαυμαστό του έργο, ενώ ταυτόχρονα ήταν έγγαμος και είχε αποκτήσει πολύτεκνη οικογένεια, βασανίζουν την σκέψη μου «λογικά» ερωτήματα. Αν κάποιος έγγαμος οικογενειάρχης μαζί με την οικογένειά του, πάρουν την απόφαση να διακονήσουν την Εκκλησία του Χριστού στα έθνη, σε ποια κοινωνία θα μεγαλώσουν τα παιδιά τους; Θα βαστάξουν το βάρος των δυσκολιών και των πειρασμών που θα συναντήσουν; Μπορούν οι γονείς να στερήσουν από τα παιδιά τους αγαθά, όπως πατρίδα, παιδεία και ανέσεις για τα οποία, αργότερα, είναι πολύ πιθανόν να στραφούν εναντίον τους;

Νομίζω πως όλοι οι άνθρωποι – τα παιδιά μας, η γυναίκα μας ακόμα και ο ίδιος μας ο εαυτός – «χορτάσαμε» λόγια που τόσο εύκολα προφέρονται. Μας λείπουν όμως τα έργα, έργα που μας ωθούν να ξεπεράσουμε τον όμορφο αλλά γεμάτο πάθη γυάλινο κόσμο που φτιάξαμε, έργα που ευαρεστούν τον Κύριο. Διστάζουμε να πηδήξουμε στο «κενό της Θείας αγκαλιάς», αδυνατούμε να εμπιστευτούμε χωρίς όρια και προϋποθέσεις όχι μόνο την ζωή την δικιά μας, αλλά ολόκληρης της οικογένειάς μας στα χέρια του Θεού, έχοντας την βεβαιότητα ότι εφαρμόζουμε το θέλημά Του, όπως ακριβώς έπραξε ο Άγιος Ιννοκέντιος. Μας λείπει η Θεϊκή «τρέλα» της πλήρους εγκαταλείψεώς μας στο έλεος και την φροντίδα της Θείας Αγάπης.

Αναρωτιέμαι, λοιπόν, γιατί όχι έγγαμος ιεραπόστολος;

Η μνήμη του Αγίου Ιννοκεντίου Βενιαμίνωφ τιμάται στις 31 Μαρτίου.

Απολυτίκιον

Τον τάφον σου Σωτήρ.  Ήχος α΄

Αλάσκας φωτιστά, Μοσκοβίας το κλέος,
διδάσκαλε σοφέ, Ιννοκέντιε Θείε,
τους πάγους κατέτηξας και την πλάνην διέλυσας,
Χριστόν Ήλιον, νυκτός εν μέσω υψώσας:
Όθεν άπασα η του Θεού Εκκλησία, συμφώνως δοξάζει σε.