Ο απόστολος Τιμόθεος καταγόταν από την πόλη Λύστρα της Λυκαονίας. Είχε πατέρα Έλληνα, ειδωλολάτρη στο θρήσκευμα, και η μητέρα του Ευνίκη ήταν εκχριστιανισμένη Ιουδαία. Σε μικρή ηλικία ο Τιμόθεος έμεινε ορφανός από πατέρα και τον ανέθρεψε η γιαγιά του Λωίδα, προσφέροντάς του όχι μόνο υλικά αγαθά αλλά κυρίως πνευματικά. Στα Λύστρα συνάντησε τον Παύλο, γοητεύτηκε από τον θείο έρωτα που διακατείχε τον πύρινο απόστολο του Χριστού, μαθήτευσε κοντά του και τον ακολούθησε στην 2η περιοδεία του ως πολύτιμος συνοδοιπόρος και συναγωνιστής για τον ευαγγελισμό των εθνών. Στην 3η περιοδεία του Παύλου, ο Τιμόθεος τον ακολούθησε ως την Έφεσο. Από εκεί στάλθηκε από τον απόστολο μαζί με τον Έραστο στη Μακεδονία. Ακολούθησε τον Παύλο στην Κόρινθο, στην Τρωάδα, στα Ιεροσόλυμα και στη Ρώμη, όπου πιθανότατα έγινε κι αυτός συμμέτοχος στα πάθη-δεσμά του. Στην 4η περιοδεία του αποστόλου, ενώ βρίσκεται ακόμη σε αρκετά νεαρή ηλικία, χειροτονείται πρώτος επίσκοπος Εφέσου. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο Παύλος του γράφει συμβουλευτικά: «μηδείς σου τῆς νεότητος καταφρονείτω, ἀλλὰ τύπος γίνου τῶν πιστῶν ἐν λόγῳ, ἐν ἀναστροφῇ, ἐν ἀγάπῃ, ἐν πνεύματι, ἐν πίστει, ἐν ἁγνείᾳ» (Α΄ Τιμόθεον 4,12). Μάλιστα, στην Έφεσο συναντήθηκε με τον αγαπημένο μαθητή του Κυρίου, τον Ιωάννη, που υπήρξε διδάσκαλός του.
Η αγάπη του επισκόπου Εφέσου Τιμοθέου και η φροντίδα για το ποίμνιό του τον οδήγησε να διαμαρτυρηθεί έντονα -και με κίνδυνο της ζωής του- κατά της ειδωλολατρικής γιορτής που γινόταν προς τιμήν της Θεάς Άρτεμης. Η γιορτή αυτή περιλάμβανε μασκοφορεμένους ανθρώπους, με ειδωλολατρικά ομοιώματα στα χέρια, που επιτελούσαν όργια στους δρόμους και τις πλατείες της Εφέσου. Εκεί, θαρραλέα και σταθερά, έλεγξε τους ειδωλολάτρες ομολογώντας την πίστη στο Χριστό, όχι μόνο με λόγια και θεωρίες αλλά και με έργα, προσπαθώντας να τους εμποδίσει. Όχι, δεν ήταν αυτοκτονία, ήταν ομολογία! Όχι, δεν ηττήθηκε από τα είδωλα και τον πατέρα αυτών, τον διάβολο, αλλά νίκησε χαρίζοντας στην Εκκλησία έναν ακόμη μάρτυρα που μεσιτεύει για τους ανθρώπους στον Θεό. Το συναξάρι του έμεινε στην ιστορία ως ένας διαχρονικός έλεγχος όλων αυτών -ακόμα και των ορθοδόξων χριστιανών- οι οποίοι μασκαρεύονται για διαφόρους λόγους, ως άλλοι ειδωλολάτρες της Εφέσου, αμαυρώνοντας το «κατ’ εικόνα» που τους χάρισε ο Θεός και απομακρύνονται από τη δυνατότητα του «καθ’ ομοίωση».
Κοιμήθηκε στις 22 Ιανουαρίου του 97 μ.Χ. αφού, μετά από λιθοβολισμό που υπέστη από τους ειδωλολάτρες, εγκαταλείφτηκε ημιθανής και λίγο αργότερα παρέδωσε το πνεύμα του στα χέρια του Θεού.
Ειδωλολατρία και Ιεραποστολή
Ειδωλολατρία είναι οτιδήποτε αντικαθιστά τη λατρεία του μόνου αληθινού Θεού. Κατά καιρούς οι άνθρωποι αντικατέστησαν τον Θεό με τον Ήλιο ή τα φυσικά φαινόμενα, με υλικά δημιουργήματά τους -όπως ομοιώματα ή αγάλματα-, με μυθικούς θεούς -όπως ο Δίας-, με ανθρώπους -όπως οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες- αλλά και με τα πάθη τους.
Σήμερα, η ειδωλολατρία εκπροσωπείται κυρίως από δύο ρεύματα, τον Φετιχισμό και την πολυθεΐα. Φετιχισμός είναι η προσκύνηση διαφόρων ειδών όπως πέτρες, κατασκευασμένα φυλακτά, κόκκαλα και άλλα πολλά. Το βασικότερο στοιχείο του φετιχισμού είναι η μαγεία, γι’ αυτό οι άνθρωποι που ασχολούνται με αυτόν πιστεύουν ότι σε βουνά, ποτάμια ακόμα και σε αντικείμενα κατοικούν πνεύματα. Η δεύτερη μορφή ειδωλολατρίας είναι η πολυθεΐα. Στην πολυθεΐα λατρεύονται ανθρωπομορφικά όντα ως θεοί οι οποίοι, παρόλο που είναι όλοι θεοί, έχουν ποικίλα χαρακτηριστικά και γνωρίσματα, όπως για παράδειγμα οι θεοί του Ολύμπου των αρχαίων Ελλήνων.
Στην Αγία Γραφή, και πιο συγκεκριμένα στην Παλαιά Διαθήκη, οι δύο μορφές της ειδωλολατρίας συναντούνται και καταδικάζονται με διαφόρους τρόπους από τον Θεό, κυρίως βέβαια τιμωρώντας τον λαό Του όταν αυτός ενδίδει στην αποδοχή τους.
Στην Καινή Διαθήκη, όμως, μας παρουσιάζεται ακόμα μια μορφή ειδωλολατρίας την οποία αντιλαμβανόμαστε μέσα από χωρία όπως αυτό: «Νεκρώσατε λοιπόν τα μέλη σας τα επί της γης, πορνείαν, ακαθαρσίαν, πάθος, επιθυμίαν κακήν και την πλεονεξίαν, ήτις είναι ειδωλολατρεία»(Κολ. 3,5). Η πορνεία, η ακαθαρσία, τα πάθη, η κακή επιθυμία και η πλεονεξία είναι ειδωλολατρία, διότι αντικαθιστούν τον αληθινό Θεό. Όποιος είναι κυριευμένος από τα παραπάνω δεν εφαρμόζει την σπουδαιότερη εντολή που έδωσε ο Ιησούς στους ανθρώπους, δηλαδή το «Αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου εν όλη τη καρδία σου και εν όλη τη ψυχή σου και εν όλη τη διανοία σου» (Μτθ. 22,37), γιατί προσπαθεί να βιώσει αυτά τα πάθη με όλη του την καρδιά, με όλη του την ψυχή και με όλη του την διάνοια. Γι’ αυτό άλλωστε και ο Παύλος αναφέρει: «Διότι τούτο εξεύρετε, ότι πας πόρνος ή ακάθαρτος ή πλεονέκτης, όστις είναι ειδωλολάτρης, δεν έχει κληρονομίαν εν τη βασιλεία του Χριστού και Θεού»(Εφ. 5,5).
Όλα τα παραπάνω, βέβαια, δεν αποτελούν το σύνολο της χριστιανικής διδασκαλίας περί ειδωλολατρίας, αλλά παρουσιάζουν το θέμα ακροθιγώς και περιληπτικά.
Τι σχέση όμως έχει η Ιεραποστολή με την ειδωλολατρία;
Βρίσκεται ακριβώς απέναντι της, εναντίον της. Αφού Ιεραποστολή είναι η προσπάθεια διάδοσης της αλήθειας του Ευαγγελίου, στο οποίο φανερώνεται ξεκάθαρα η θεότητα του Κύριου ημών Ιησού Χριστού. Ιεραποστολή είναι η επιχείρηση κατάργησης των ειδώλων και ο περιορισμός της επέκτασής τους από την μια μεριά και από την άλλη, ο αδυσώπητος αγώνας απαλλαγής μας από την πορνεία, την αμαρτία και την πλεονεξία.
Έτσι λοιπόν αδελφοί, αυτός που ονειρεύεται να κινηθεί με κατεύθυνση τα έθνη για να σώσει τον κόσμο, ας σώσει πρώτα τον εαυτό του από τα βαρίδια των παθών και των κοσμικών καταβολών του. Όχι, ας μην οδηγούμαστε προς τα έθνη με καλύτερό μας όπλο την υποκρισία. Καλύτερα να μη γνωρίσεις χριστιανό από το να μοιάσεις σ’ έναν υποκριτή χριστιανό. Αλήθεια, αν συνεχίσουμε να πράττουμε τα κάθε λογής όργια των κοσμικών συνηθειών μας, πώς θα σταθούμε απέναντι σ’ αυτούς που λατρεύουν τα είδωλα;
Μήπως θα γίνουμε και εμείς σαν αυτούς που λιθοβόλησαν τον Τιμόθεο, αν συναντήσουμε έναν “Τιμόθεο” στο διάβα μας;
Ο Άγιος Τιμόθεος ο Απόστολος εορτάζει στις 22 Ιανουαρίου εκάστου έτους.
Ἀπολυτίκιον
Χρηστότητα ἐκδιδαχθείς, καί νήφων ἐν πᾶσιν, ἀγαθήν συνείδησιν ἱεροπρεπῶς ἐνδυσάμενος, ἤντλησας ἐκ τοῦ Σκεύους τῆς ἐκλογῆς τά ἀπόρρητα, καί τήν πίστιν τηρήσας, τόν ἴσον δρόμον τετέλεκας, Ἀπόστολε Τιμόθεε. Πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, σωθῆναι τάς ψυχάς ἡμῶν.
