Στις 26 Οκτωβρίου, η Εκκλησία του Χριστού εώρτασε την μνήμη του Αγίου και Ενδόξου Μεγαλομάρτυρος Δημητρίου του Μυροβλύτου, που είναι συνάμα εορτή του Καθεδρικού Ναού της Επισκοπής μας. Τι σημαίνει αυτή η γιορτή για την τοπική Εκκλησία του Κονγκό;
Από τα πρώτα χριστιανικά χρόνια, έδρα του Επισκόπου ήταν ο τόπος εκείνος, στον οποίο βρισκόταν ο ναός, όπου ιερουργούσε ο ποιμενάρχης. Παραπλεύρως αυτού υπήρχε πάντοτε το ιερό βαπτιστήριο. Μια αδιάσπαστη ενότητα μεταξύ του τόπου, όπου τελούνταν η Θεία Ευχαριστία από τον Επίσκοπο, και της τέλεσης του μυστηρίου του Βαπτίσματος. Τότε βάπτιζε μόνον αυτός ως ο εγγυητής της ορθής πίστεως, γι΄ αυτό και το βαπτιστήριο βρισκόταν στην Καθέδρα· απτή απόδειξη της Ενότητος της Εκκλησίας ο Επίσκοπος, ο επιφορτισμένος με αυτό το ιερό και απαρασάλευτο καθήκον. Περπατούσε, δίδασκε και φωτιζόταν το σκοτάδι της αίρεσης, δηλαδή της απομάκρυνσης, της διάσπασης, του κερματισμού του αρράφου χιτώνα του Χριστού, έργο του ίδιου του διαβόλου. Κάποτε, κάποιος μόναχος με μια δόση ετεροχρονισμού είχε πει ότι ο αρχιερατικός σάκκος φέρει κωδωνίσκους, «για να τους ακούν οι αιρετικοί και να σκορπίζονται».
Απ’ τον ουρανό δες μας, Κύριε. Στην κεντροδυτική Αφρική, στο Κονγκό-Μπραζαβίλ, βιώνουμε τις ίδιες αλήθειες, που ζει η Εκκλησία από τότε που χύθηκε το αίμα του Λυτρωτή. Ωστόσο, ο τόπος τούτος ζει εποχές παλαιοχριστιανικές! Εργαζόμαστε σε μια γη που κάποτε –μήπως ακόμα;– φυτοζωούσε στην αναζήτηση ενός «θεού», ο οποίος εργάζεται στα πλαίσια μιας στυγνής συμβατότητας, μιας σχέσης δούναι και λαβείν. Η μεγαλύτερη δυσκολία στη διάδοση του Ευαγγελίου έγκειται στη διδαχή του λόγου, που προτάσσει την ελευθερία και την ιερή μοναδικότητα του προσώπου. Διότι οι αφρικανοί αδελφοί, σαν τους εθνικούς τότε, συνυπήρξαν –και ίσως εν μέρει συνυπάρχουν– με μια θρησκευτικότητα μπολιασμένη με τη δεισιδαιμονία και, μέσω αυτής, με τη σκλαβιά. Σ’ ένα ακούσιο μαρτύριο υποβάλλονται οι αδελφοί κάθε μέρα στους τόπους που διακονούμε, ως και σε χιλιάδες άλλες συμβάσεις, οι οποίες για εμάς είναι ακατανόητες, συμβιβασμένοι άλλωστε και εμείς, οι από αιώνων εκχριστιανισθέντες, με τις δικές μας σωστές ή μη νοοτροπίες.
Ερχόμαστε σε τούτη τη γη να μιλήσουμε στους αδελφούς μας για την Μία Αλήθεια, τον Ιησού Χριστό, που πλήττει τη σκλαβιά, στο συλλογικό ασυνείδητο των οποίων φρικτά παγιωμένη εμφωλεύει η αίσθηση του φόβου. Φόβοι που ξεκινούν από παλιά, προς τον αρχηγό, τον μάγο, τον εξορκιστή, τους δυνατούς πολεμιστές, την αυστηρά διαβαθμισμένη φυλετική ιεραρχία, τον δυνάστη άποικο. Ένας φόβος που εξαρτήθηκε πρωτίστως απ’ την παροχή της τροφής και ανδρώθηκε μέσα από την συστηματική απόκρυψη της παιδείας και της γνώσης. Πριν έρθουν οι αποικιοκράτες στη πλουσιότερη ήπειρο του κόσμου, την αφρικανική, όταν μονοπωλούσαν οι παραδοσιακές δομές κι αξίες, οι παραπάνω ομάδες ήταν εκείνες που διαχειρίζονταν τη γη, το νερό και την τροφή, υπήρχε η συλλογική παιδεία και γνώση της φυλής, ενώ η θρησκευτικότητα, όπου και αν στρεφόταν μέσα στο σκοτάδι της δεισιδαιμονίας, ήταν στοιχείο της ύπαρξής τους. Έπειτα ήρθαν οι δυτικοί, που μαζί με τ’αλλα τα δεινά, απλώσαν κι έναν χριστιανισμό «εμπλουτισμένο» με τις στυγνές επιδιώξεις τους, κληρικαλιστικά αναπτυγμένο, βασισμένο στην θεϊκή οργή που πάντοτε καραδοκεί…
Ήρθαμε κι εμείς, με υλικά μέσα πενιχρά αλλά πλούσιοι πνευματικά από την διαφύλαξη του απαραχαράκτου του ιερού Ευαγγελίου, ακούγοντας την φωνή των γηγενών. Έτσι έφτασε η Ορθοδοξία στα μέρη αυτά. Ζούμε αποστολικές εποχές σε τόπους που μοναρχούν οι φόβοι.
Τα μελωδήματα της εορτής του Αγίου Δημητρίου μας φέρνουν στο νου αυτήν ακριβώς την απουσία φόβου που είχε ο Μάρτυρας του Χριστού. Τις απαντήσεις του στο δικαστήριο των συμβιβασμένων. Οι δικαστές των μαρτύρων, εραστές του απολύτου τίποτε. Αυτούς που καταδίκασαν, δίωξαν, θανάτωσαν τους χριστιανούς, σήμερα δεν τους θυμάται κανείς. Η λησμοσύνη τούς κατάπιε, αφού η μνήμη και η καρδιά τούς αρνήθηκε. Αντιθέτως, στη γιορτή του ξεπροβάλλει από το νέφος των μαρτύρων ο νεαρός Μεγαλομάρτυρας Δημήτριος: «δεῦρο Μάρτυς Χριστοῦ πρὸς ἡμάς – έλα εδώ σ’ εμάς, Μάρτυρα του Χριστού», ψάλαμε στη γαλλική γλώσσα κι ο Μάρτυς του Χριστού ακούει. Έγινε για εμάς, τους Ορθοδόξους στο Κονγκό-Μπραζαβίλ, το θυσιαστήριο του Καθεδρικού Ναού, η πλάκα εκείνη του τάφου του –οι πρωτοχριστινικές Άγιες Τράπεζες- που ποτίστηκε με τα μύρα, γεννήματα της χάριτος του μαρτυρικού του αγώνα. Και πάνω σ’ αυτόν τον τάφο λειτουργεί ο Επίσκοπος της τοπικής Εκκλησίας, ομολογώντας την ενότητα της Πίστεως με την υπ’ ουρανόν Ορθοδοξία.
Σε τόπους πολλαπλών παραφωνιών, οι οποίες με κάθε τρόπο προσβάλλουν την πνευματική ελευθερία των εδώ αδελφών μας, με βαθειές θρησκευτικές, κοινωνικές και πολιτιστικές ρίζες, έρχεται το αγιοκέρι της Ορθοδοξίας να λάμψει σκορπίζοντας μακριά τον φόβο του θανάτου. Όλοι οι φόβοι στο θάνατο ανάγονται κι η κατανίκηση των φόβων στην Ανάσταση του Χριστού μεγαλύνεται. Ανάσταση που ζουν τα φωτόμορφα παιδιά της Εκκλησίας Του, ενωμένα στο Σώμα της. Χωρίς την Ενότητα, Εκκλησία δε λογίζεται. Εκκλησία που ποτίστηκε με το αίμα του Χριστού, των Μαρτύρων, του Δημητρίου του Μυροβλύτη. Του Θεσσαλονικέως Αγίου που πρεσβεύει για την Ειρήνη και την Ενότητα της μακρινής από τον τόπο του μαρτυρίου του Εκκλησίας του αφρικανικού ισημερινού, η οποία σ’ αυτόν προστρέχει ως προστάτη, έφορο και πρεσβευτή προς τον Τριαδικό Θεό.
Αυτήν την Εκκλησία, Κύριε «επίβλεψον εξ ουρανού και ίδε». Επισκέψου το νεόφυτο αμπέλι Σου. Περιφρούρησε τα παιδιά σου, που τώρα γνωρίζουν την Οδό Σου, ώστε να περπατήσουν σωστά. Διαφύλαξε την Ενότητα της Εκκλησίας μέσα στον σύνδεσμο της πίστης και της ειρήνης, φώτισε τους ανθρώπους να καταλάβουν ότι αγάπη προς την Εκκλησία Σου σημαίνει πρωτίστως αγάπη προς την Ενότητά της. Κραταίωσε πνευματικά τα νέα παιδιά Σου, την Εκκλησία μας και «κατάρτισαι αὐτήν, ἥν ἐφύτευσεν ἡ Δεξιά Σου».
†Ο Μπραζαβίλ και Γκαμπόν Παντελεήμων
