Εδώ και δύο ακριβώς χρόνια, με τη Χάρη του Θεού και τις ευλογίες του Πάπα και Πατριάρχη Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ. Θεοδώρου Β΄, διακονώ τη μαρτυρική Επισκοπή του Μπουρούντι και της Ρουάντας, η οποία μετράει λίγα χρόνια ζωής. Θα καταχραστώ, λοιπόν, την υπομονή σας, για να κάνω ένα σύντομο απολογισμό της διαχείρισης της αγάπης σας, στη διάρκεια των δύο αυτών χρόνων της διακονίας μου. Άλλωστε, πρέπει να γνωρίζετε πού πηγαίνουν τα χρήματά σας, τι στόχους έχουμε πετύχει, πού αστοχήσαμε και τι σχεδιάζουμε για το μέλλον… Θεωρώ ότι η κατά κάποιον τρόπο λογοδοσία μου είναι απαραίτητη και έντιμη ενέργεια.
Όπως όλοι γνωρίζετε, το Μπουρούντι και η Ρουάντα βγήκαν πριν από μικρό χρονικό διάστημα από έναν αδελφοκτόνο πόλεμο, που κατέληξε σε γενοκτονία -σε διάστημα 100 ημερών σφαγιάστηκαν 1.000.000 άνθρωποι, μεταξύ αυτών και ψυχές αθώων παιδιών-, η οποία στιγμάτισε την τελευταία δεκαετία του 20ου αιώνα και απέδειξε περίτρανα ότι ο άνθρωπος για τον άνθρωπο είναι λύκος. Αψευδείς μάρτυρες τα μουσεία μνήμης του πολέμου στη Ρουάντα, όπου απορεί κανείς σε ποιες ακραίες καταστάσεις μπορεί να οδηγήσουν τα μίση, η φιλαρχία, τα συγκρουόμενα συμφέροντα και οι προσωπικές φιλοδοξίες.
Αυτούς τους ανθρώπους διακονούμε και προσπαθούμε να τους ανακουφίσουμε, να τους παρηγορήσουμε, να τους ανυψώσουμε. Ο πόλεμος τελείωσε, όπως όλοι οι πόλεμοι, από εκεί που άρχισε: από την ειρήνη. Κι εμείς έχουμε ήδη ξεκινήσει από το ίδιο σημείο.
Οι ανάγκες πολλές, πνευματικές και υλικές. Οι σωματικές πληγές έχουν επουλωθεί, υπάρχουν όμως οι αθέατες, οι πληγές και τα τραύματα της ψυχής, που χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια για να σβηστούν. Οι προσπάθειές μας κατατείνουν στο να τους κάνουμε να νιώσουν ότι είναι άνθρωποι, να τους βοηθούμε να ζουν.
Στο Μπουρούντι, 40 περίπου χιλιόμετρα ΒΑ της Μπουζουμπούρας, υπάρχει μια ζωντανή χριστιανική κοινότητα από πρόσφυγες πολέμου, συσπειρωμένη γύρω από τον Ιερό Ναό του Αγίου Αλεξίου και των Αγίων Δώδεκα Αποστόλων. Οι άνθρωποι, στερημένοι των απαραιτήτων, δείχνουν μια απαράμιλλη θέληση να επιβιώσουν. Το περασμένο καλοκαίρι, χειροτονήσαμε ιερέα το διευθυντή του σχολείου της κοινότητας κι έτσι δώσαμε λύση στο πρόβλημα του ιερέα.
Πρόβλημα, επίσης, δυσεπίλυτο για την ώρα είναι το εκπαιδευτικό. Στις πέντε αίθουσες του Δημοτικού σχολείου, στοιβάζονται, κυριολεκτικά, 700 παιδιά. Επιτακτική είναι η ανάγκη προσθήκης τεσσάρων τουλάχιστον αιθουσών, όμως οι κατασκευές αυτές τόσο στο Μπουρούντι όσο και στη Ρουάντα είναι πανάκριβες, διότι τα πάντα είναι εισαγόμενα και επομένως επιβαρύνεται το κόστος τους και με τα έξοδα μεταφοράς τους από γειτονικές χώρες. Όσο για σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, τα πράγματα είναι το ίδιο απογοητευτικά. Το πλησιέστερο Γυμνάσιο απέχει 10 χιλιόμετρα, απόσταση που τα ελάχιστα παιδιά που φοιτούν σε αυτό τη διανύουν με τα πόδια.
Με τα πόδια, επίσης, οι ασθενείς προσπελάζουν τον πλησιέστερο υγειονομικό, ας πούμε, σταθμό και με τα πόδια οι μικροί μαθητές, προτού ξεκινήσουν για το σχολείο τους, διανύουν απόσταση 5 χιλιομέτρων για να φέρουν νερό στο σπίτι -είναι δικό τους καθήκον αυτό- από την κοντινότερη γεώτρηση.
Τόσο στο Μπουρούντι, όσο και στη Ρουάντα -στη Ρουάντα περισσότερο- αγκάλιασαν την Ορθοδοξία με μεγάλη αγάπη. Ψάχνοντας να εξηγήσω το λόγο και χωρίς να διεκδικώ το αλάθητο, κατέληξα στο συμπέρασμα ότι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η Ιεραποστολή μας είναι σχετικά νέα, από την άποψη ότι άρχισε να λειτουργεί μετά τον πόλεμο, οπότε είμαστε, κατά κάποιον τρόπο, άφθαρτοι. Η κάθε μας εξόρμηση είναι γι’ αυτούς ένα γεγονός ιδιαίτερης σημασίας, γι’ αυτό και η υποδοχή που μας κάνουν είναι συγκινητική. Άνθρωποι απλοϊκοί, χωρίς κάποια αξιόλογη παιδεία οι περισσότεροι –κι αυτό είναι επόμενο, εφόσον ο πόλεμος ήταν καταλυτικός για την εξέλιξη της ζωής τους– και παρ’ όλη την απλοϊκότητά τους, οι ερωτήσεις τους σχετικά με τη διδασκαλία της Εκκλησίας μας, τα μυστήριά της, τα ιερά πρόσωπα και τις θρησκευτικές παραδόσεις κάθε άλλο παρά απλοϊκές είναι.
Θα ήθελα να αναφερθώ, επίσης, και στο ρόλο του κράτους, σχετικά με τη λειτουργία της Ορθόδοξης Εκκλησίας και όχι μόνον. Οι Ιεραποστολές λειτουργούν κάτω από το άγρυπνο βλέμμα του κράτους, το οποίο επεμβαίνει ακόμη και στην επιλογή του κτιρίου στο οποίο στεγαζόμαστε. Βάσει του Συντάγματος της χώρας, είμαστε υποχρεωμένοι να υποβάλλουμε τα πιστεύω της Ορθόδοξης πίστης μας, τις δογματικές αλήθειες του Ευαγγελίου καθώς και το καταστατικό λειτουργίας. Εφόσον εγκριθεί, μας χορηγείται προσωρινή άδεια ενός έτους, η οποία παρατείνεται επ’ αόριστον. Τον Αύγουστο του τρέχοντος έτους, περιμένουμε να την πάρουμε, γιατί έχουμε να παρουσιάσουμε έργο.
Συγκεκριμένα, έχουμε ανοίξει οκτώ κοινότητες στη Ρουάντα, έχουμε προβεί σε τέσσερις χειροτονίες ιερέων και έχουμε στείλει έξι νέους Ρουαντέζους στο Θεολογικό Σεμινάριο «Μακάριος ο Γ΄» στο Ναϊρόμπι της Κένυας, προκειμένου να χειροτονηθούν, μετά την αποφοίτησή τους. Ύστερα από κατήχηση, έχουμε βαπτίσει εξακόσιους περίπου Ρουαντέζους και υπάρχουν πολλοί ακόμη που περιμένουν να βαπτισθούν. Να σημειωθεί ότι όλες οι ιεροτελεστίες γίνονται στο ύπαιθρο, αφού στερούμαστε ναών. Επίσης, το κράτος δίνει ιδιαίτερη σημασία στην κοινωνική πολιτική, γι’ αυτό και συνεργάζεται στενά μαζί μας για την άσκησή της.
Σε γενικές γραμμές, τα ίδια ισχύουν και στις δύο χώρες με την εξής διαφορά: Στο Μπουρούντι, η κυβέρνηση μάς παραχωρεί δωρεάν οικόπεδα, με την προϋπόθεση να χτίσουμε σχολεία, ναούς, υγειονομικούς σταθμούς. Μάλιστα, μας έχουν ήδη παραχωρήσει δύο οικόπεδα και προσπαθούμε να πάρουμε τους τίτλους ιδιοκτησίας και να βρούμε δωρητές για την προώθηση των έργων. Αντίθετα, στη Ρουάντα τα πάντα πωλούνται σε υψηλές τιμές.
Για να μη σας ταλαιπωρώ περισσοτερο, συνοψίζοντας, θα σας υπενθυμίσω ότι δεν έχουμε επισκοπείο, χώρους για εξομολόγηση, κατήχηση και φιλοξενία φίλων-εθελοντών, που μας επισκέπτονται κατά καιρούς. Κάποια έργα βρίσκονται ακόμη σε εκκρεμότητα, κυρίως λόγω στενότητας χρημάτων αλλά και λόγω κάποιων νομικών κωλυμάτων που, πιστεύουμε, θα ξεπεραστούν.
Ιδιαίτερο πρόβλημα αποτελούν οι μετακινήσεις μας τόσο στο εσωτερικό της κάθε χώρας όσο και η μετάβασή μας από τη μια στην άλλη. Το αυτοκίνητο καταστράφηκε σε τροχαίο ατύχημα. Δεν είναι λίγες οι φορές που μένουμε στο δρόμο και πηγαίνουμε στις ποιμαντικές μας επισκέψεις με συγκοινωνία, που δεν είναι καθόλου συχνή και χάνουμε πολύτιμο χρόνο.
Κλείνοντας, κάνω έκκληση στην αγάπη σας και στα φιλάνθρωπά σας αισθήματα, που αποδεδειγμένα σάς διακρίνουν: Προσευχηθείτε για εμάς, γίνετε συνοδοιπόροι μας, βοηθήστε μας να μάθουμε στα πλάσματα του Θεού που διακονούμε, εδώ και δυο χρόνια, ν’ αναγνωρίζουν τα θαύματα, δηλαδή την ουσία της ζωής, να τους μάθουμε ότι η ζωή είναι ένα δώρο του Θεού σ’ εμάς και ότι ο τρόπος που θα ζήσουν τη ζωή τους είναι το δικό τους δώρο στο Θεό. Ας κάνουμε, λοιπόν, όλοι μας αυτό το δώρο υπέροχο…
† Ο Μπουρούντι & Ρουάντας Ιννοκέντιος
