Στα πρώτα χρόνια της ζωής της Εκκλησίας, η Χάρις του Θεού και η ενέργεια του Πνεύματος του Αγίου λειτουργούσε, φυσικά, διά μέσου των αποστόλων. Ύψιστος σκοπός ήταν η αποτελεσματική διάδοση του Ευαγγελίου, της χαρμόσυνης είδησης για την κατάργηση του μεγάλου αδιέξοδου της ανθρωπότητας, του θανάτου, δια της αναστάσεως του Ιησού Χριστού.

Η Χάρη αυτή που, στη συνέχεια, ενήργησε δια μέσου των νεοφώτιστων Χριστιανών δεν κατάργησε την ανθρώπινη ιδιότητα και, επομένως, ούτε τα ανθρώπινα πάθη και τις αδυναμίες της πρώτης χριστιανικής κοινότητας. Ένα μεγάλο πρόβλημα δημιουργήθηκε στους κόλπους της Εκκλησίας και κατ’ επέκταση στη σκέψη των αποστόλων. «Άρχισαν παράπονα των Ελληνιστών κατά των Εβραίων, διότι παραμελούνταν στην καθημερινή διανομή οι χήρες αυτών» (Πραξ. 6:1). Η λύση δόθηκε από τους αποστόλους άμεσα και δυναμικά: «Δεν είναι σωστό να αφήσουμε εμείς τον λόγο του Θεού και να υπηρετούμε σε τραπέζια. Αναζητήστε, λοιπόν, αδελφοί, επτά άνδρες μεταξύ σας που να χαίρουν καλής φήμης, πλήρεις από Άγιο Πνεύμα και σοφία, τους οποίους θα τοποθετήσουμε στο έργο αυτό. Εμείς από την άλλη πλευρά θα αφοσιωθούμε στην προσευχή και στην υπηρεσία του κηρύγματος» (Πραξ. 2-4).

Έτσι εκλέχθηκαν επτά διάκονοι για την φιλανθρωπική διακονία του Σώματος του Χριστού. Ήταν ο Στέφανος, ο Φίλιππος, ο Πρόχορος, ο Νικάνορας, ο Τίμωνας, ο Παρμενάς και ο Νικόλαος που ανέλαβαν την αποστολή τους αφού πρώτα οι απόστολοι «προσευχήθηκαν και έβαλαν τα χέρια πάνω στα κεφάλια αυτών»(Πραξ. 6,6).

• Ο αρχιδιάκονος Στέφανος λιθοβολήθηκε ύστερα από τη θεσπέσια ομολογία του ενώπιον των αρχόντων του Ισραήλ. Κήρυξε πρώτα με λόγο τον Λόγο του Θεού και στη συνέχεια τον δίδαξε με τις πράξεις του. Έγινε, τέλος, μιμητής Χριστού συγχωρώντας αυτούς που τον λιθοβολούσαν και παρέδωσε το πνεύμα του. Η μνήμη του τιμάται 27 Δεκεμβρίου.
• Ο Πρόχορος, μετά τη διακονία των φτωχών αδελφών, ακολούθησε τα χνάρια του αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στην ιεραποστολική του δράση. Υπήρξε γραμματέας του αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στην συγγραφή του ιερού βιβλίου της Αποκαλύψεως. Έπειτα, έγινε επίσκοπος Νικομήδειας και, αφού ποίμανε τους νεοφώτιστους Χριστιανούς για αρκετά χρόνια, αναπαύτηκε εν ειρήνη. Η μνήμη του τιμάται 28 Ιουλίου.
• Ο Άγιος Νικάνωρ, κατά τον Άγιο Νικόδημο, παρέδωσε την ψυχή του στο Θεό με λιθοβολισμό την ίδια μέρα που λιθοβολήθηκε ο αρχιδιάκονος Στέφανος. Η μνήμη του τιμάται 28 Ιουλίου.
• Ο Άγιος Παρμενάς, καθώς διακονούσε το Λόγο του Θεού στο έργο της Εκκλησίας, ασθένησε βαριά και παρέδωσε την ψυχή του στον Ύψιστο μπροστά στους Αγίους Αποστόλους. Η μνήμη του τιμάται 28 Ιουλίου.
• Ο Άγιος Τίμων χειροτονήθηκε από τους Αγίους Αποστόλους επίσκοπος Βόστρας της Αραβίας. Αφού κήρυξε το Ευαγγέλιο και γαλούχησε πολλούς στα χριστιανικά νάματα, ξυλοκοπήθηκε άγρια και ρίχτηκε στη φωτιά από τους απίστους. Η μνήμη του τιμάται 28 Ιουλίου.
• Ο Απόστολος Φίλιππος είχε τέσσερις κόρες και κατέστη συνεργάτης του Αποστόλου Παύλου. Μετά τη διακονία των φτωχών, ακολούθησε ιεραποστολική πορεία και κήρυξε στη Σαμάρεια όπου έκανε χριστιανό τον Σίμωνα τον μάγο. Βάπτισε επίσης τον εύνουχο αξιωματικό της βασίλισσας Κανδάκης της Αιθιοπίας. Μετά κήρυξε σε δυο πόλεις, την Άζωτον και την Τράλλη, η οποία βρισκόταν στη Μικρά Ασία. Βάπτισε πολλούς χριστιανούς και, αφού έχτισε ναό, τελείωσε τον επίγειο βίο του εν ειρήνη. Η μνήμη του τιμάται 11 Οκτωβρίου.
• Για τον διάκονο Νικόλαο, προσήλυτο Αντιοχέα, οι πληροφορίες μας είναι πενιχρές. Μερικοί ιεροί συγγραφείς τον συνδέουν με την αίρεση των Νικολαϊτών, που αναφέρεται στην Αποκάλυψη. Ο Κλήμης όμως ο Αλεξανδρεύς, υποστηρίζει, ότι δεν έχει σχέση με την αίρεση των Νικολαϊτών. Οι Νικολαΐτες ονομάζονταν και Βαλααμίτες, επειδή το όνομα Βαλαάμ αποδόθηκε Νικόλαος στα ελληνικά (Παναγιώτης Χρήστου κ.ά.). Δεν είναι γνωστή σε εμάς η ημέρα της εορτής του.

Οι 7 Διάκονοι: Πρότυπα ιεραποστολής

Τρία σημεία τα οποία αξίζει να κρατήσουμε από το παραπάνω περιστατικό καθώς και από τη ζωή των επτά διακόνων είναι τα εξής:

1. Το «καθημερινό» ενδιαφέρον της Εκκλησίας για τα «καλά έργα» και η εφαρμογή των λόγων του Χριστού από τους αποστόλους: «Πείνασα και μου δώσατε να φάω, δίψασα και με ποτίσατε, ξένος ήμουνα και με πήρατε στο σπίτι σας, γυμνός ήμουνα και με ντύσατε, αρρώστησα και με επισκεφτήκατε, στην φυλακή ήμουν και ήρθατε σε μένα.» (Ματθ. 25:35-36).
2. Η ισότητα ανάμεσα στους εξ Εβραίων χριστιανούς και στους Ελληνιστές, χωρίς να επιτραπεί ούτε στιγμή αδικία και κλίμα ρατσισμού. Άλλωστε, η μεγαλύτερη προσπάθεια και ο πιο αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης αυτής της μάστιγας του ρατσισμού και της ανισότητας έγινε από τον Χριστό, την Εκκλησία Του και τις διδαχές της.
3. Η υπακοή των διακόνων στο έργο της Εκκλησίας με σκοπό την επιτέλεση της φιλανθρωπικής της δράσης μας ωθεί κι εμάς, τον καθένα ξεχωριστά, με όποια προβλήματα ή δυσκολίες «κουβαλάει», να γίνουμε συνεργάτες των αποστόλων, συνεργάτες αυτών που συνεχίζουν το έργο των αποστόλων στα έθνη, επόμενοι διάδοχοι των επτά διακόνων της Εκκλησίας μας με όποιον τρόπο και κόστος.