Το Σεπτέμβριο του 2007, ξεκίνησε να λειτουργεί στην περιοχή Mont Ngafula της Κινσάσας η Θεολογική Σχολή “Άγιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης” του Ορθόδοξου Πανεπιστημίου του Κονγκό. Η σχολή είναι πενταετούς φοίτησης και προσφέρει τρεις κατευθύνσεις ειδίκευσης:

1. Αγία Γραφή – Πατερική Θεολογία – Εκκλησιαστική ιστορία,
2. Λειτουργική και
3. Οργάνωση και Διοίκηση της Ζωής της Εκκλησίας.

Ο αριθμός των φοιτητών κατά το πρώτο ακαδημαϊκό έτος της Σχολής (2007-2008) ανήλθε στους 70 και παραμένει, σε γενικές γραμμές, σταθερός μέχρι σήμερα. Ο μέσος όρος ανά τμήμα είναι γύρω στα δεκαπέντε άτομα. Η παρακολούθηση είναι υποχρεωτική. Οι παραδόσεις του κάθε μαθήματος είναι αυστηρά δίωρες. Οι καθηγητές, οι οποίοι διδάσκουν, προέρχονται από το Κονγκό, την Ελλάδα, τη Γαλλία και την Αυστραλία. Η διδασκαλία πραγματοποιείται είτε δια ζώσης είτε με τηλεδιάσκεψη.

Εγκαταστάσεις

Η σχολή βρίσκεται σ’ έναν καταπράσινο λόφο, 25 περίπου χιλιόμετρα έξω από την πρωτεύουσα. Πλησιάζοντας κανείς, το πρώτο πράγμα που βλέπει από μακριά είναι ο περήφανος τρούλος του ναού του αγίου Αθανασίου του Αθωνίτη, ο οποίος δεσπόζει στο κέντρο της εσωτερικής αυλής του ιδρύματος.
Η μοναστηριακή αρχιτεκτονική υπήρξε αναμφίβολα η πηγή έμπνευσης του δημιουργού του ευρύτερου συγκροτήματος. Ένας ψηλός περίβολος πλαισιώνει προστατευτικά τους επιμέρους χώρους της Σχολής, οι οποίοι διατάσσονται περιμετρικά γύρω από το ναό. Με γενναιόδωρες χορηγίες, δημιουργήθηκαν όλοι οι απαραίτητοι χώροι ενός εκπαιδευτικού ιδρύματος, οι οποίοι είναι οργανωμένοι έτσι ώστε να μπορούν να φιλοξενήσουν τους οικότροφους φοιτητές, το διδακτικό προσωπικό και όλους όσοι καταφθάνουν στη Σχολή με ιεραποστολική διάθεση για να υπηρετήσουν και να προσφέρουν αγάπη και γνώσεις. Η συμβολή της Αδελφότητας Ορθοδόξου Εξωτερικής Ιεραποστολής υπήρξε μεγάλη και στον τομέα αυτό, χρηματοδοτώντας την ανέγερση μιας εκ των τεσσάρων πτερύγων των κοιτώνων της Σχολής.

Πώς έγινα καθηγήτρια της Σχολής του Κονγκό;

Είχα την ευτυχία να πληροφορηθώ από τη συνάδελφο Νίκη Παπαγεωργίου για τη φιλόδοξη αυτή προσπάθεια της Ιεραποστολής στην καρδιά της Αφρικής, στην οποία η ίδια είχε ενεργό ρόλο ως καθηγήτρια ήδη από το πρώτο ακαδημαϊκό έτος. Ομολογώ ότι εντυπωσιάσθηκα και σκέφθηκα ότι θα μπορούσα κι εγώ να συμβάλλω σε κάτι. Όταν λοιπόν η κ. Παπαγεωργίου μού μετέφερε την παράκληση του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κεντρώας Αφρικής κ. Νικηφόρου να καλύψω το μάθημα της Βυζαντινής τέχνης, το οποίο και διακονώ στη Θεολογική Σχολή του ΑΠΘ, δεν είχα κανέναν απολύτως ενδοιασμό. Θέλησα δε να μεταβώ αυτοπροσώπως στην Κινσάσα για τη διδασκαλία, διότι πιστεύω στη δύναμη της προσωπικής επικοινωνίας με τους φοιτητές.

Έχω ενταχθεί πλέον στο ακαδημαϊκό προσωπικό της Σχολής από το ακαδημαϊκό έτος 2012-2013. Τα πρώτα μαθήματα (30 ώρες διδασκαλίας) πραγματοποιήθηκαν τον Ιανουάριο του 2013 στο πρώτο έτος. Ο καταιγισμός των ερωτήσεων κατά τη διάρκεια του μαθήματος είχε ως αποτέλεσμα να μην κατορθώσω να ολοκληρώσω την ύλη. Για το λόγο αυτό, την επόμενη χρονιά (2013-2014), προστέθηκε το μάθημα και στο δεύτερο έτος. Δε θα ξεχάσω ποτέ την υποδοχή των δευτεροετών φοιτητών το Φεβρουάριο του 2014. Ήταν αδύνατο να μην δακρύσω.

Αν εξαιρέσουμε τα μαθήματα, το καθημερινό πρόγραμμα δε διέφερε από τον κοινοβιακό μοναχικό βίο: όρθρος, πρωινό γεύμα, διδασκαλία, μεσημεριανό, διδασκαλία, εσπερινός, δείπνο, απόδειπνο. Μετά το απόδειπνο και μέχρι τη διακοπή της ηλεκτροδότησης (περίπου 10 μ.μ.), αναζητούσαμε λίγες ώρες ανάπαυλας στον υπέροχο κήπο της σχολής. Τις περισσότερες φορές, όμως, αυτό ήταν αδύνατο, διότι μας πλησίαζαν τα παιδιά που είχαν ανάγκη να λύσουν τις απορίες τους, όχι μόνο για θέματα αμιγώς θεολογικά. Οι συζητήσεις γόνιμες και για τις 2 πλευρές.

Τι προκλήσεις αντιμετωπίζουμε;

Το έργο λοιπόν, το οποίο επιτελείται σ’αυτό το ακαδημαϊκό Ίδρυμα, είναι τιτάνιο. Τα προβλήματα πολλά με κυριότερο την έλλειψη οικονομικών πόρων για την εξασφάλιση της δωρεάν φοίτησης των σπουδαστών, την προμήθεια ηλεκτρονικών υπολογιστών, εκτυπωτών, σαρωτών, γραφικής ύλης αλλά και βιβλίων για τον εμπλουτισμό της Βιβλιοθήκης. Οι φοιτητές είναι υποχρεωμένοι να εκπονούν εργασίες κατά τη διάρκεια των σπουδών τους. Πού θα αναζητήσουν όμως το υλικό τους, εάν δεν υπάρχουν οι κατάλληλες προϋποθέσεις. Επισημαίνουμε ότι το επίπεδο των υποδομών της σχολής ελέγχεται αυστηρά από το επίσημο κράτος.

Θέλουμε να πιστεύουμε ότι με τη βοήθεια του αγίου Αθανασίου του Αθωνίτη, της αγίας Βαρβάρας, ο ναΐσκος της οποίας εγκαινιάσθηκε φέτος στο προαύλιο της σχολής, αλλά και όλων όσων πιστεύουν στην αναγκαιότητα της διάδοσης του ορθού θεολογικού λόγου στις εσχατιές της γης, τα όποια προβλήματα θα εκλείψουν και το έργο θα γιγαντωθεί.

Οι σημερινοί σπουδαστές ως κληρικοί ή λαϊκοί θα πάρουν τη σκυτάλη και θα διακονήσουν τη δική τους τοπική εκκλησία και τη δική τους θεολογική σχολή. Το υπέρλαμπρο «Καθολικό» της σχολής γέμιζε κάθε Κυριακή από τα φτωχά ρακένδυτα παιδάκια της γειτονιάς, που έρχονταν ίσως για να πάρουν το αντίδωρο και λίγες καραμέλες, αλλά που παρακολουθούσαν με ιδιαίτερη ευλάβεια τη Θεία Λειτουργία. Αυτά τα παιδιά θέλω να πιστεύω ότι θα είναι οι μελλοντικοί φοιτητές της Θεολογίας.

Ευγνωμονώ το Θεό που μου έδωσε την ευκαιρία να γνωρίσω έναν άλλο κόσμο και ελπίζω να με αξιώσει να πηγαίνω κάθε χρόνο για να διδάσκω και να διδάσκομαι. Να πηγαίνω κάθε χρόνο για να μην ξεχνάω ότι κάποιοι άνθρωποι στον κόσμο, που παλεύουν για τα αυτονόητα, ίσως προάγουν ημας εις την βασιλείαν του Θεού.

Μαρία Καζαμία
Αν. Καθηγήτρια τμ. Θεολογίας ΑΠΘ