«Μην υποτιμάς το έργο της μεταστροφής λίγων ανθρώπων, επειδή δεν είσαι σε θέση να σώσεις όλη την οικουμένη · και μην αφεθείς να αποξενωθείς από την επιδίωξη των μικρών κατορθωμάτων, επειδή συνεπαίρνεσαι από τα μεγάλα.
Κι αν δεν καταφέρνεις να μεταστρέψεις εκατό, φρόντισε για τους δέκα που μπορείς · κι αν πάλι οι δέκα υπερβαίνουν τις δυνάμεις σου, μην περιφρονήσεις τους πέντε · κι αν ακόμα δεν μπορέσεις πέντε, ας είναι κι ένας · και στο τέλος – τέλος κι ένα να μην πετύχεις να μεταστρέψεις, μη σε πιάσει απελπισία και μη σταματήσεις να προσφέρεις.
Δεν βλέπεις που και οι εμπορικές συναλλαγές γίνονται και με ασήμι, όταν σπανίζει το χρυσάφι; Αν δεν δείχνουμε περιφρόνηση στα μικρά, θα ‘ρθει κι η ώρα ν’ αναλάβουμε και τα μεγάλα · αν όμως δεν καταδεχόμαστε να καταπιαστούμε με τα μικρά, ούτε και με τα μεγάλα θα ασχοληθούμε εύκολα» ( PG 61, 30). Και: «Λέει η Γραφή πως «πολλάς κώμας των Σαμαρειτών ευηγγελίσαντο» (Πραξ. η΄ 25). Πρόσεξε πώς κατόρθωναν να διαβαίνουν τους δρόμους · και με τι αποτελέσματα! Τέτοιες περιοδείες θα ‘πρεπε κι εμείς να ενεργούμε. Αλλά γιατί μιλώ για περιοδείες; Πολλοί έχουν στην ιδιοκτησία τους χωριά και συνοκισμούς όπου χρειάζεται να γίνει ιεραποστολή, και δείχνουν αδιαφορία και δε λένε μια κουβέντα. Για να γίνει όμως λουτρό στο χωριό τους και ν’ αυξηθούν οι πιστώσεις και να διαμορφωθούν πλατείες και ν’ ανεγερθούν οικοδομές φροντίζουν με το παραπάνω · για να καλλιεργηθούν ψυχές, τίποτε.
Κι αν συ δεις αγκάθια φυτρωμένα σε έτοιμο για σπορά χωράφι, τα ξεριζώνεις ή τα καις, τα εξαφανίζεις, για να απαλλάξεις το έδαφος από την καταστροφή που θα του προκαλέσουν · αν όμως δεις τους ίδιους τους σποριάδες να ‘ναι γεμάτοι αγκάθια και δε φροντίσεις να τους καθαρίσεις, πες μου, δε φοβάσαι και δεν τρέμεις εκείνον που θα ‘ρθει να σου γυρέψει το λόγο αυτής σου της στάσεως; Δε θα ‘πρεπε κάθε πιστός να γίνεται ιδρυτής και μιας εκκλησίας; Δε θα ‘πρεπε ο καθένας ν’ αναλαμβάνει να μισθώνει δάσκαλο; Δε θα ‘πρεπε, περισσότερο από κάθε άλλο να νοιάζεται για το πώς θα γίνουν όλοι ανεξαίρετα Χριστιανοί; Πες μου, σε παρακαλώ, πώς θα γίνει χριστιανός ο γεωργός όταν βλέπει εσένα ν’ αδιαφορείς τόσο ακόμα και για τη δική σου σωτηρία; Δεν είσαι σε θέση να κάνεις θαύματα και μ’ αυτά να πείσεις; Χρησιμοποίησε τις δυνατότητες που έχεις · πείσε με τη φιλανθρωπία, τη συμπαράσταση, τη συντροφικότητα, την περιποίηση κι όλα τα παρόμοια» ( PG 60, 146-147).
Από το περιοδικό “Πάντα τα έθνη”
