Τις εξαντλητικές ημέρες των ιεραποστολικών πορειών στην Αφρική ακολουθούν ημέρες περίσκεψης και σιωπής στην Αλεξάνδρεια. Συλλογίζομαι τι καταφέραμε στο παρελθόν διακονώντας τον αφρικανό συνάνθρωπο. Αναλογίζομαι με ποιους τρόπους μπορούμε να κάνουμε το χαμόγελο να ανθίσει και πάλι στο πρόσωπο του αφρικανού συνανθρώπου.
Αναμετρώ εμπειρίες ανεξίτηλες και ανασύρω από τη μνήμη εικόνες αλησμόνητες. Ξαναζώ συναισθήματα έντονα, ζωντανεύω και πάλι στιγμές ανεπανάληπτες. Φέρνω εμπρός μου όλα εκείνα τα βλέμματα∙ βλέμματα αγάπης και πίστης. Ηχούν και πάλι στα αυτιά μου εκείνες οι φωνές∙ φωνές ελπίδας και προσμονής για ένα αύριο καλύτερο. Τα όνειρα και οι επιθυμίες όλων αυτών που με πλησιάζουν περιμένοντας ένα χέρι βοηθείας κι ένα λόγο αγάπης, βαραίνουν την ευθύνη.
Και πράγματι πολλές φορές οι δυσκολίες φαντάζουν ανυπέρβλητες, τα εμπόδια αξεπέραστα, τα προβλήματα άλυτα, τα αποθέματα δυνάμεων λιγοστά. Ακόμα όμως και σε αυτή τη στιγμή της αδυναμίας, η ταπεινή προσπάθεια δεν αναστέλλεται. Η επιθυμία της προσφοράς φλογίζεται και πάλι, όταν έρχονται στο μυαλό μου οι ιεραπόστολοι μας, αυτοί οι φάροι πίστης, καρτερίας και αγάπης, που διάσπαρτοι σε ολόκληρη την αφρικανική ήπειρο, φωτίζουν το δρόμο της ελπίδας και σηματοδοτούν την οδό προς τη ζωή εν Χριστώ, μακριά από τους υφάλους και τους σκοπέλους της σκληρής βιωτής.
Αυτή τη φορά όμως η αγαλλίαση της ψυχής είναι ακόμα πιο βαθιά και η ευγνωμοσύνη προς το Μεγαλοδύναμο για την ευλογία με την οποία σκέπει την Εκκλησία μας ακόμα πιο μεγάλη. Διότι αυτή τη φορά στις αποσκευές των αναμνήσεων και των εντυπώσεων από μια ακόμα ιεραποστολική πορεία στην αφρικανική γη, ξεχωριστή θέση κατέχει η αχτίδα φωτός που ξεχύθηκε την 13η Μαρτίου, Κυριακή της Ορθοδοξίας, στην Ενορία του Μεγάλου Αντωνίου Μόντε, σε μια γωνιά της Ουγκάντας, όπου, Χάριτι Θεού, θεμελίωσα την Ορθόδοξη Ιερά Μονή της Οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας.
Ο σπόρος έπεσε στην εύφορη αφρικανική γη, στη γη όπου αιώνες πριν εμφανίστηκε για πρώτη φορά το χριστιανικό μοναστικό ιδεώδες. Είμαι σίγουρος ότι ο σπόρος αυτός δεν θα αργήσει να βλαστήσει και να δώσει καρπούς. Είμαι σίγουρος, διότι άφησα να γεωργούν τον αγρό της πίστης και της αγάπης τρεις γηγενείς Μοναχές∙ τη Μαρία, τη Θαβωρία και τη Θεοσέμνη. Τρεις Μοναχές που θήτευσαν στο πνευματικό φυτώριο της Ιεράς Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής Μονής Παναγίας Χρυσοπηγής Χανίων Κρήτης.
Στο ιστορικό αυτό μοναστικό ενδιαίτημα η ψυχή τους ανακάλυψε τη γνησιότητα της ζωής, όπως αυτή με ενάργεια αποτυπώνεται στη λατρεία και την παράδοση της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Το μυαλό τους εξασκήθηκε στην ελληνική γλώσσα, στην πατρώα εκκλησιαστική μουσική και στα μοναχικά εργόχειρα.
Και οφείλω να απευθύνω ευχαριστίες θερμές προς την Αδελφότητα της Μονής Παναγίας Χρυσοπηγής, της γλυκιάς γενέθλιας νήσου μου, διότι μεταλαμπάδευσαν στις Αφρικανές Αδελφές τους το γνήσιο μοναστικό ήθος της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας. Τις βοήθησαν να ανακαλύψουν το Θεό που κατοικεί εντός μας.
Με αυτά τα πολύτιμα πνευματικά και ηθικά εφόδια, οι τρεις αυτές Μοναχές επιστρέφουν στην πατρική τους γη για να χτίσουν, όπως η μέλισσα την κηρήθρα της και το πτηνό τη φωλιά του, μια εστία πνευματική. Μια εστία που τιμά την “φωτισθείσα ενθέως Σταυρού τη χάριτι” Οσία Μαρία την Αιγυπτία∙ μια από τις πλέον εξαίρετες γυναικείες ασκητικές μορφές που έμεινε στη συνείδηση της Ορθόδοξης Εκκλησίας υπόδειγμα φωτεινό μοναδικής αλλαγής τρόπου ζωής.
Η ζωή της αποτελεί παράδειγμα διαχρονικό της ολοκληρωτικής αναζήτησης της Θείας Αγάπης. Η ζωή της αποτελεί παράδειγμα τρανό ότι ο πανάγαθος και πολυεύσπλαχνος Θεός ενεργεί το δικό του σχέδιο σωτηρίας. Η ζωή της αποτελεί παράδειγμα χειροπιαστό ότι ο άνθρωπος μπορεί να βιώσει τη νίκη κατά του θανάτου και την προσωπική του ανάσταση.
Βεβαίως, ανταποκρινόμενες στις ανάγκες του καιρού και του τόπου τους, οι Μοναχές δεν επιστρέφουν με την επιθυμία να ακολουθήσουν τον ασκητικό δρόμο της απομόνωσης και της ενδοσκόπησης. Επιστρέφουν με την προσδοκία να εφαρμόσουν την ασκητική της αγάπης και της προσφοράς∙ με την προσδοκία να αναβιώσουν το γυναικείο μοναχισμό στην πατρώα του μορφή. Όταν τα γυναικεία μοναστήρια ήταν και τα πρώτα ιδρύματα κοινωνικής πρόνοιας. Όταν η πρακτική εφαρμογή των φιλανθρωπικών αρχών του Ευαγγελίου μετουσιώνονταν σε κοινωνική ευεργεσία.
Και ας μη λησμονούμε ότι η Αφρική είναι γυναίκα∙ η γυναίκα θύμα της φτώχειας και της βίας∙ η γυναίκα πρόσφυγας των εχθρικών εισβολών και των εμφύλιων συγκρούσεων∙ η γυναίκα άγρυπνος φρουρός των παιδιών της. Τις ανάγκες αυτής της γυναίκας έρχεται να διακονήσει η Ιερά Μονή της Οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας στην Ουγκάντα. Έρχεται να λειτουργήσει ως άσυλο ηθικής περίθαλψης, ως καταφύγιο ψυχικής αναβάπτισης και ως ήρεμο λιμάνι σωματικής ανακούφισης για την αφρικανή γυναίκα-μάνα που δοκιμάζεται.
Με δυο λόγια, οι Μοναχές, παρακινημένες από το “αγαπάτε αλλήλους” και την αίσθηση του καθήκοντος για τον “πλησίον”, έρχονται να δημιουργήσουν ένα βιωματικό σύνδεσμο αναφοράς όχι στο ατομικό είναι, αλλά στο κοινό υπάρχειν.
Και η πορεία αγάπης προς τη Δημιουργία του Θεού συνεχίζεται με επόμενο σταθμό το Νότιο Σουδάν. Εκεί συστήνεται το νεώτερο κράτος στον κόσμο μας. Εκεί εμπιστεύτηκα στον Αρχιμανδρίτη Ιννοκέντιο Byakatonda την ευθύνη να προσεγγίσει και να συνδράμει τον χριστιανό συνάνθρωπο της περιοχής που μπορεί να ταλαιπωρήθηκε επί χρόνια, αλλά πέτυχε να κατακτήσει το δικαίωμα σε ένα κράτος χριστιανικό.
Κάθε ημέρα που περνά, η σκέψη μου πετά νοερά και στέκεται δίπλα σε όλους αυτούς τους σκαπανείς της ιεραποστολής του Πατριαρχείου μας. Κάθε μέρα που περνά η προσευχή μου με θέρμη αναπέμπεται να έχουν πάντα δύναμη σώματος και ψυχής προς δόξα Χριστού.
† Ο Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής
Θεοδώρος Β’
